MARE CLAUSUM. - Acehbooks.org

120
Moscovische Compagnie, om met uitsluiting van alle andere
visschers, vreemdelingen zoowel als Engelschen, de walvischvangst
bij Spitsbergen te mogen drijven. ] ) Nu de koning
haar zoodoende in het bezit der visscherij gesteld had, was
de Compagnie vast besloten zich niet te laten verdrijven.
Had zij in 1612 de weinige Nederlanders, den enkelen Biscaier,
ongemoeid gelaten, het was waarlijk niet uit vrees geschied
! : ) En nu zich zulk eene talrijke vloot op haar terrein
scheen te zullen vestigen, maakte zij zich tot krachtige tegenweer
gereed. In den zomer van 161.3 kwam de Engelsche
visschersvloot behoorlijk versterkt op Spitsbergen 3 ) en viel
de Nederlanders kort en goed aan. De twee Amsterdamsche
schepen werden, niettegenstaande de Engelschen hunne commissie
van den prins voor echt erkenden, tot tweemaal toe
„geheel ende al gedepredeert ende gespolieert, sonder ijet te behouden,"
en naar huis gezonnen : de overige Nederlandsche schepen
ondergingen hetzelfde lot, slechts een ontkwam het gevaar ').
') Mac Culloch, Diction, of coiiiin. p. 1345. — Macpherson, Annals of comm. II.
p. 273. — Seiden, Marc Clausuni, in : Opera. II. p. 1414. — Wiuwood, Memorials lil.
p. 480. — Verbaal 1621 ad 26 .Maart.— Treatise of the Dominion of the Sea. p. 63.
~) Er was toen trouwens minder reden dan in 1613 om de Nederlanders aan te
vallen, daar zij niet noordelijker kwamen dan tot Beeren-eiland. (Hist, du pays
nomine Spitsberghe. p. 10,11.) — Zie echter hiervoor p. 118 Noot 4.
3 ) Hist, du pays nomme Spitsberghe. p. 11. — Macpherson, Annals of comm.
II. p. 273. — De Engelsche vloot bestond uit 7 tot den strijd wel toegeruste
schepen. (Macpherson, 1. c.)
4 ) Hist, du pays nomme Spitsb. p. 21, 22, 23, 24, 25. (liet hiertoe betrekkelijke gedeelte
is. als het eenigc mij bekende uitvoerige verhaal dezer gebeurtenis, in de Bijlagen
opgenomen.) — R.S.-G. 4 Nov. 1622.— Versi, der confer, v. 16 Mrt. 16l9,en Mem.
v. 23 Mrt. 1619, in: Verbaal 1618,19 ad 16,23 Mrt. 1619. — Zorgdrager, Groenl.
vissch. p. 192, (die op p. 207 het jaar 1612 noemt.) — Baudart, Memorién. V. p.43.—
Wagenaar, Vaderl. hist. X. p. 67. — De schade werd door de recders op meer dan
/200.000 geschat (R.S.-G. 4 Nov. 1622), door anderen op ƒ 130.000 (Zorgdrager,
Groenl. vissch. p. 192) of ƒ 136.000. (Baudart, Mem. V.' p. 43.) — De Nederlanders
waren niet de eenigen, die er bij leden, dat de Engelsche Compagnie in
1613 ,went so strong to the Whale-fishing.' (Winwood, Memorials. III. p. 480.)
Drie schepen uit Biscaie werden beroofd en weggezonden, drie Spaausehe verjaagd,
aan twee Franschc werd hunne vangst ontnomen, het schip van Duinkerken kwam
er met het verlies van zijn sloep af. (Hist, du pays nomine Spitsb. p. 21, 22, 23, 24.)
Volgens Macpherson (Annals of coram. II. p. 273) verjoegen de Engelsehen dit
jaar 15 Nederlandsche, Fransche eu Biscaaische walvischvaardcrs, en 4 schepen
van Engelsche „separate fishers" van Spitsbergen. Van andere visschers werd tol
geheven (cf. ook hierna p. 122 Noot 1.) Volgens denzelfden schrijver (I. c 1!.
p. 265) zouden de Engelschen ook twee Nederlandsche schepen in Engeland
hebben opgebracht. Dit bericht strijdt echter met het nauwkeurige verhaal in de
Histoire du pays nomme Spitsberghe. Het overige gedeelte van Macphersons
verhaal (I.e. II. p. 265) over liet ontnemen aan de Nederlanders in 1612
Van gereedschappen en vangst, schijnt hicr*te'.behooreu. (Zie hiervoor p. 118 Noot 4.)