MARE CLAUSUM. - Acehbooks.org

47
de opvatting dier tijden ') in nauw verband stond met het
vraagpunt over het gezag des bijbels, waarover bij den rechtzinnigen
vorst geen twijfel konde bestaan.
Heden te over bestond er dus voor Nederland, om van Engelands
koning strenge maatregelen tegen de visscherij te
vreezen! Maar Jakob I had niet het doortastende karakter
zijner voorgangster : tot geweld nam hij niet dan in de uiterste
noodzakelijkheid zijn toevlucht. Ook nu zoude het dan ook
waarschijnlijk bij dreigen gebleven zijn, had niet een samenloop
van omstandigheden krachtig ingrijpen tot een gebiedenden plicht
gemaakt. De koning moest gehoor geven aan de klachten
zijner onderdanen over het verval der Engelsche visscherij door
de groote concurrentie en de soms onrechtmatige handelingen
der Nederlanders. -)
Doortastende maatregelen waren dringend noodzakelijk: de
menigte vreemde visscherschepen op de Engelsche kusten nam dagelijks
toe, en daarmede herhaalden zich ook de ongeregeldheden
iu die wateren telkens spoediger") De Nederlanders ontzagen
zich niet, de plaatsen, voor de visscherij geschikt geheel te bezetten,
de Engelschen van daar te verjagen en hen daarbij gewelddadig
te behandelen. Het gevolg was, dat het getal der Engelsche
visschers jaarlijks afnam, de Engelsche scheepvaart verminderde,
de Engelsche kuststeden meer en meer vervielen. *)
Wat scheen wenschelijker dan de vreemdelingen, die bij
H.dc G., in : Gids, 1868. IV. p. 221.) Evenals zijne tijdgenooten (cf. Welwod, Abridgement
of all Sea-Lawes. p. 61,62.) oordeelde Jakob 1, dat het tegen hem gericht was. (Proposv.
Carleton, bij : Aitzema, Saken v. Staet. II. p. 403, I e kolom. — Vgl. ook
den tekst van het plakkaat van 1609 in de Bijlagen : „vindende dat onse ooghluyckinge
occasie gegeven heelt van overgroote iudracht op onse régalien ofte veel eer tot
queielleren van ons recht enz.")
») cf. Welwod, Abridgement of all Sea-Lawes. p. 62—64.
5
) Korten tijd voor de uitvaardiging van het plakkaat van 1609 was bij de Engelsche
regeering ingekomen eene „"Petition of the fishermen of the Cinque
Ports to the King, shewing that the Netherlanders drive them
from their fishing, and sell fresh fish iu England, contrary to the
laws, and beseeching His Majesty to impose on them a tax of 15 sh.
upon every last of fish, the same as they imposed on the English."
Ook een: „Discourse addiesse d to the King by Sir Nicho las Hales,
on the benefit derived by the Dutch from English fisheries. Terms
suggested for grantiug them a license to fish for 21 years." (Caleuar
of State papers. Domestic Series, Dl. 1603-10, p. 509.)
3
) Brief van Salisbury aan Wiuwoid, dd. 14/24 Mei 1610, in : Winwood, Memorials,
III. p. 162.
*) Brief van Salisbury aan Cornwallis dd. 8 Juni 1609, in: Winwood, Memorials,
III. p. 49,50. Vgl. ook den tekst vau het plakkaat van 1609 in de Bijlagen. —
Dat de klachten der Engelschen niet overdreven waren, blijkt uit de belangrijke