Vrijwilligerswerk = Matchmaking. - ERIM

deel 1: Inleiding
Vrijwilligerswerk = Matchmaking
Amsterdam kent meer dan 6.000 organisaties die op de meest uiteenlopende maatschappelijke
gebieden met vrijwilligers werken. “Het vrijwilligerswerk in Amsterdam
leeft!”, aldus het WZS (2010), ondanks de onmiskenbare invloed die bredere maatschappelijke
ontwikkelingen hebben op het huidige vrijwilligerswerk. Voorbeelden
van dergelijke ontwikkelingen zijn de vergrijzing en verkleuring van de Nederlandse
bevolking, maar ook de toenemende ontkerkelijking en de veranderingen binnen
huishoudvormen en tijdbesteding (SCP, 2007). De gemeente Amsterdam verwacht
gedurende de komende jaren een groeiende behoefte aan vrijwilligers. Daarom
stimuleert en ondersteunt zij het doen van vrijwilligerswerk en daarbij de vele
vrijwilligers(ondersteunings)organisaties. De groeiende ontwikkelingen die het
gevolg zijn van de maatschappelijke veranderingen, waarbij behoefte ontstaat aan
nieuwe vormen van vrijwilligerswerk (flexibel en ad hoc, voor jong en oud, individueel
of vanuit een bedrijf) zullen zich ook deze komende jaren blijven manifesteren
(SCP, 2007). Over deze ontwikkelingen hoeven we ons echter niet direct
zorgen te maken, gezien de constante vernieuwing en verandering waaraan onze
moderne samenleving – en daarmee ook vrijwilligerswerk, als onderdeel daarvan
– onderhevig is. Wel belangrijk is de wijze waarop en de mate waarin gemeentes
en organisaties inspelen op deze nieuwe ontwikkelingen. Dit zal namelijk van grote
invloed zijn op de aantrekkingskracht, vormgeving en organisatie van het toekomstige
vrijwilligerswerk.
Bij de Dienst Wonen, Zorg en Samenleving (WZS) van de gemeente Amsterdam
bestaat behoefte aan meer inzicht in de huidige veranderingen rondom het grootstedelijke
vrijwilligerswerk en de organisatie daarvan. Met deze achtergrondnotitie
willen we in die behoefte voorzien. Het doel is het leveren van informatie die van
belang is om een goed beeld te schetsen van de maatschappelijke veranderingen
waaraan het huidige grootstedelijke vrijwilligerswerk onderhevig is, evenals de
implicaties daarvan. Op basis van bestaande literatuur wordt eerst ingegaan op
het profiel van (1) de veranderende individuele vrijwilliger en (2) de ontwikkelingen
binnen de structuur en de organisatie van het huidige vrijwilligerswerk 1 . Met name
de invloed van bredere maatschappelijke veranderingen op vrijwilligerswerk zullen
in het eerste deel in kaart worden gebracht. Aansluitend op deel één biedt het
tweede deel van deze nota inzicht in (3) de stand van zaken van de veranderde
1 Deze achtergrondnotitie is voornamelijk gebaseerd op bestaande veelal eigen bronnen,
afkomstig uit publicaties en onderzoek van de afgelopen jaren.
15