Hartfalen: epidemiologie, risicofactoren en toekomst

RIVM Rapport 260401006
Figuur 6: Sterfte in Nederland met hartinfarct respectievelijk hartfalen als
primaire doodsoorzaak
3.6.2 Overleving na begin van de ziekte
Studies waarin overleving en sterfte na het begin van de ziekte zijn
geanalyseerd vallen uiteen in twee categorieën, afhankelijk van welk beginpunt
is gekozen. Ten eerste zijn er studies die zijn uitgegaan van een eerste
ziekenhuisopname wegens hartfalen. Ten tweede zijn er studies waarbij
geprobeerd is het werkelijke begin van hartfalen, meestal buiten het ziekenhuis,
als uitgangspunt te nemen. Gegevens over ziekenhuisopnames zijn relatief
makkelijk beschikbaar. Bovendien markeert een ziekenhuisopname een
duidelijke diagnostische mijlpaal. Volgens de definitie begint hartfalen op het
moment dat een teruglopende hartfunctie duidelijk klachten gaat geven. Dit
gaat echter veelal geleidelijk, en er kunnen grote verschillen bestaan tussen het
moment waarop iemand besluit naar de dokter te gaan, en het moment waarop
de dokter erachter komt dat het hartfalen is. Bovendien moet dat moment ook
vastgelegd worden om voor onderzoek beschikbaar te zijn. Toch is het, als het
om de statistiek van overleving gaat, essentieel om het juiste ‘beginpunt’ van
meting te nemen. Een ziekenhuisopname, wanneer hartfalen tot manifeste
decompensatie heeft geleid, is daarvoor eigenlijk een te laat moment. Daar
komt bij dat wanneer hartfalengevallen worden opgespoord via
ziekenhuisregistraties, de mensen die overleden voor opname in het ziekenhuis
al gauw ‘gemist’ zullen worden, te meer daar de doodsoorzaak vaak een andere
zal zijn.
Om inzicht te krijgen in de werkelijke overlevingduur zijn longitudinale studies
onder de algemene bevolking onontbeerlijk. Dat kunnen cohortstudies zijn, zoals
de Framingham-studie, waarbij de leden van het cohort met regelmatige
tussenpozen zijn gevolgd, of studies waarbij mensen gevolgd zijn vanaf het
moment dat een diagnose in de eerste lijn is gesteld.
Een derde categorie studies wordt gevormd door de klinische onderzoeken
waarin de effectiviteit van een bepaalde behandeling is onderzocht, zoals eerder
vermeld (Frazier et al., 2007; Solomon et al., 2005).
3.6.2.1 Overleving na diagnose
Als eerste dient ook hier de Framingham-studie genoemd te worden. In
publicaties uit de vroege jaren 90 werd gemeld dat de mediane overleving
1,7 jaar was bij mannen en 3,1 jaar bij vrouwen. Met andere woorden: binnen
Pagina 36 van 122