Hartfalen: epidemiologie, risicofactoren en toekomst

RIVM Rapport 260401006
samen met de aanwezigheid van toegenomen linkerventrikelmassa en een
gestoorde functie. De onderzoekers concludeerden dat cTnI-bepaling waardevol
zou kunnen zijn voor screening.
6.7.3.3 Merkers van ontsteking
Een andere groep stoffen die al lang sterk in de belangstelling staat vanwege
hun rol in de pathologie van hart- en vaatziekten zijn de eiwitten die duiden op
ontstekingsprocessen. In enkele onderzoeken is ook gekeken naar een verband
met hartfalen. Zoals in het vorige hoofdstuk genoemd, is in de MESA-studie een
verband gevonden tussen hogere interleukine-6 waardes en een aantal maten
van ‘regionale’ systolische disfunctie (Yan et al., 2010a). In dezelfde studie werd
ook een verband gevonden tussen plasmafibrinogeen met
linkerventrikeldisfunctie (Yan et al., 2010). Een verhoogde concentratie van die
stof, die een centrale rol speelt in de bloedstolling, is tevens een (aspecifieke)
merker van ontsteking. Er is ook een verband gevonden met een verhoogd risico
op hartfalen (Engstrom et al., 2009; Bahrami et al., 2008). Ook andere
ontstekingsmerkers, waaronder myeloperoxidase dat wordt uitgescheiden door
geactiveerde neutrofiele ganulocyten (cellen die bij ontstekingsprocessen zijn
betrokken), zijn onderzocht (Tang et al., 2009).
Hoewel deze bevindingen wellicht relevant zullen zijn voor inzicht in de
pathologie van hartfalen lijken ze voor vroegopsporing niet bijzonder geschikt
omdat de verbanden niet erg sterk zijn.
6.7.3.4 Merkers van bindweefselprocessen
Veroudering, en zeker ook de processen die tot hartfalen leiden, gaan gepaard
met veranderingen in het bindweefsel dat de hartspiercellen omgeeft. In
potentie zijn merkers die daar de weerslag van zijn dan ook belangrijk. Het is
echter de vraag in hoeverre de relevante stoffen in het bloed zijn terug te
vinden.
De zogenaamde matrix-metalloproteinases zijn stoffen in het bindweefsel die
betrokken zijn bij afbraak en omvorming van de extracellulaire matrix. In de
Zweedse studie in Uppsala is onderzocht of er een verband was tussen MMP-9
en TIMP-1 en vorm en functie van de linkerventrikel (Hansson et al., 2009). De
onderzoekers vonden een relatie tussen verhoogde waardes in het bloed van
TIMP-1 en linkerventrikelmassa en gestoorde functie.
Ook collageen, wat aan bindweefsel zijn ‘stevigheid’ geeft, staat recentelijk in de
belangstelling. Afbraakproducten van collageen, waarvan er verschillende
bekend zijn, blijken in het bloed aantoonbaar te zijn, en er is een verband
gevonden met verhoogde waardes en HFpEF (Mak et al., 2009; Martos et al.,
2009; Barasch et al., 2009). Een stof die recentelijk veel aandacht trekt en die
betrokken is bij bindweefselprocessen (en vele andere) is galectin-3 (De Boer et
al., 2010).
6.7.3.5 Nieuwe wegen
Bij vooralsnog ontbreken van een optimale biomerker is getracht om de waarde
van combinaties van stoffen te bepalen. Zo testten Velagaleti et al. (2010) een
panel van verschillende stoffen. Daaruit kwam een combinatie van BNP in het
bloed gemeten met de verhouding in de urine van albumine en creatinine als de
beste voorspeller van hartfalen bij de algemene bevolking te voorschijn.
Ook de nieuwe technieken van ‘proteomics’ zijn op hartfalen toegepast. Zo
identificeerde een recente bloedanalyse bij mensen met een hoge bloeddruk
Pagina 78 van 122