Hartfalen: epidemiologie, risicofactoren en toekomst

RIVM Rapport 260401006
Chien et al., 2006; Post et al., 1997). Ook zijn er verbanden gevonden met
specifieke genetische loci (Arnett et al., 2004; Schunkert et al., 1994; Celentano
et al., 1999; Kuznetsova et al., 2004; Jamshidi et al., 2002; Kupari et al.,
1998). Uit een recente meta-analyse van ‘genome wide association studies’ in
5 cohorten bleken echocardiografisch gemeten linkerventrikelmassa en interne
diameters geassocieerd te zijn met varianten op enkele genetische loci. De
verklaarde variantie was echter niet groter dan 1%-3% (Vasan et al., 2009).
Remodelling kan resulteren in een verandering in de verhouding tussen massa
en volume, waarbij de ventrikelholte groter of kleiner kan worden en de massa
al dan niet kan toenemen. Als de ventrikelwand dikker wordt en de
ventrikelholte juist kleiner spreekt men van concentrische verdikking. Als de
ventrikelholte juist wijder wordt, is er sprake van excentrische verdikking. Ook
kan het concentrische verdikking overgaan in excentrische verdikking. Er zijn
aanwijzingen dat vooral het excentrische type ongunstig zou zijn (Desai et al.,
2011; Mann et al., 2010). In dat geval kan de ‘compensatie’ juist een deel van
het probleem worden.
Remodelling die het gevolg is van (onvolledige) compensatiemechanismen komt
overeen met stadium B uit de nieuwe indeling. Er is dan sprake van ‘structural
heart disease’, zonder symptomen (Goldberg en Jessup, 2006). In principe is
het mogelijk om de veranderingen zichtbaar te maken en zo vast te stellen of
iemand een verhoogd risico loopt op hartfalen.
6.3 Hoeveel mensen hebben verschijnselen van remodelling en
asymptomatische functiestoornissen?
In verband met de introductie van de nieuwe stagering is ook getracht te
schatten wat de prevalentie van de verschillende stadia in de algemene
bevolking is. In een steekproef in Olmsted onder mensen van 45 jaar of ouder
concludeerden Ammar et al. (2007) dat 34% als stadium B geclassificeerd
moest worden. Bij zulke grote aantallen, waarvan een groot deel nooit hartfalen
zal krijgen, zou screening nauwelijks een reële optie zijn. Het lijkt daarom nuttig
om iets uitgebreider stil te staan bij de herkenning van de voorstadia van
hartfalen.
6.3.1 Zicht op remodelling met beeldvormende technieken
Inzicht in de vorm en grootte van het hart kan verkregen worden door
beeldvormende technieken, in het bijzonder echocardiografie en MRI. Met echo
moet uit twee dimensionale beelden een indruk van de werkelijke
driedimensionale structuur verkregen worden. Met MRI kan in principe de
werkelijke driedimensionale structuur van het hart gereconstrueerd worden.
Maar MRI wordt relatief weinig toegepast vanwege de meer belastende,
tijdrovende en kostbare procedures.
Met de verkregen beelden kunnen verschillende parameters gemeten worden die
de vorm van het hart in getal kunnen karakteriseren, zoals de dikte van de
wand van de ventrikel en de diameter van de holte. Door massa te relateren aan
de binnenafmetingen (diameters) kan een onderscheid gemaakt worden tussen
verschillende types remodelling.
Maar uiteindelijk gaat het om de functie van het hart. Als de vorm van het hart
met echo en MRI door de tijd wordt vervolgd, vooral over een cyclus van systole
en diastole, wordt inzicht verkregen in de functie van het hart.
Pagina 65 van 122