Hartfalen: epidemiologie, risicofactoren en toekomst

RIVM Rapport 260401006
Echo wordt al sinds meer dan 30 jaar in de kliniek gebruikt. Toch is de techniek
nog steeds in ontwikkeling, zowel wat betreft ‘hardware’ als wat betreft de
‘software’ voor beeldanalyse. Methoden om vorm en functie van het hart in
kaart te brengen verbeteren nog steeds. En richtlijnen met afkapwaardes voor
parameters waarmee de hartfunctie wordt geclassificeerd als normaal of
gestoord worden steeds aangepast. In het meten van de diastolische
hartfunctie, bijvoorbeeld, is de afgelopen 10 jaar veel veranderd (Paulus et al.,
2007).
Zoals eerder gezegd, ontbreekt een consensus over een goede maat waarmee
de systolische hartfunctie gemeten kan worden. De ejectiefractie (EF) is de
meest gebruikte parameter. Maar nog afgezien van twijfels over de geschiktheid
hiervan op theoretische gronden, is het onduidelijk wat een juiste afkapwaarde
is omdat kwantitatieve longitudinale gegevens over het verband tussen
ejectiefractie en uitkomsten grotendeels ontbreken (Brutsaert en De Keulenaar,
2006). In de praktijk varieert de gehanteerde waarde van 30% tot 55% (Wang
et al., 2003a). Maar lang niet iedereen met een verminderde ejectiefractie heeft
symptomen van hartfalen, terwijl van de mensen die wel klinisch hartfalen
hebben maar een deel een als gestoord gekwalificeerde ejectiefractie heeft. De
proportie mensen met een gestoorde ejectiefractie die symptomen heeft van
hartfalen varieert, afhankelijk van de studie en de gehanteerde afkapwaarde,
van ongeveer 50% tot 80%. Omgekeerd heeft van de mensen met klinisch
hartfalen (symptomen en verschijnselen van hartfalen) rond de helft een
normale ejectiefractie (Petrie en McMurray, 2001). Bij een groot deel van de
mensen met klinisch hartfalen met behouden ejectiefractie zijn tevens
diastolische stoornissen op de echo te zien. Maar ook hiervoor geldt dat
diastolische functiestoornissen met echo vastgesteld vaak voorkomen zonder dat
er sprake is van hartfalen (Fisher et al., 2003).
Het komt er dus op neer dat bij een aanzienlijk deel van de ‘gezonde’ bevolking
afwijkingen in de systolische en de diastolische functie gevonden zullen worden.
De relaties tussen klinisch hartfalen (aanwezigheid van symptomen en
verschijnselen), gestoorde systolische functie en gestoorde diastolische functie is
hieronder in een Venndiagram weergegeven. Daaruit valt af te lezen dat er
zeven mogelijkheden zijn.
Pagina 66 van 122