Hartfalen: epidemiologie, risicofactoren en toekomst

RIVM Rapport 260401006
gericht. De resultaten lopen echter nogal uiteen. In één studie is bij patiënten
met hypertensie een goed verband gevonden tussen NTproBNP en
linkerventrikelhypertrofie (Mouly-Bertin et al., 2008). In andere studies werd
echter gevonden dat BNP weinig waarde had voor het opsporen van
linkerventrikelhypertrofie (Vasan et al., 2002; Nakamura et al., 2003). In Italië
bleek NTproBNP-bepaling vooral waardevol te zijn bij het uitsluiten van
linkerventrikeldisfunctie bij mensen met hypertensie en/of diabetes (Betti et al.,
2009).
Ondanks de tegenstrijdige bevindingen wat betreft het vaststellen van vroege
afwijkingen die tot manifest hartfalen leiden is er in een recent overzicht op
gewezen dat natriuretische peptiden bij hoge bloeddruk wel een goede
voorspellende waarde voor coronaire events hebben, met toegevoegde waarde
ten opzichte van de klassieke risicofactoren (Bricca en Lantelme, 2011; Olsen et
al., 2006; Paget et al., 2011). Op grond van die voorspellende waarde bevelen
de auteurs van het overzicht toch aan om NTproBNP-bepalingen frequenter te
gebruiken bij mensen met een hoge bloeddruk. Het doel daarbij is om het risico
beter in kaart te brengen en de therapie daaraan aan te passen. Wellicht zou
deze merker ook kunnen dienen om het effect van de therapie te meten.
6.7.3.2 Troponine
Troponine is een eiwit dat uit beschadigde hartspiercellen naar het bloed ‘lekt’.
Het bestaat uit een complex van drie eiwitten, TnC, TnI en TnT, die deel
uitmaken van het apparaat dat voor de mechanische contractie van het hart
zorgt. De eiwitten komen ook voor in skeletspieren. De ‘versies’ uit het hart
worden aangeduid met een kleine letter c: cTnI, et cetera.
Meten van een verhoging van de hoeveelheid troponine in het bloed is de
gevoeligste test voor schade aan de hartspier. Sinds een aantal jaren is het de
gouden standaard voor het vaststellen van een hartinfarct. Omdat bij hartfalen
ook schade aan hartspiercellen optreedt, lag het voor de hand om
troponinebepaling (cTnT) te overwegen als biomarker voor hartfalen, zeker sinds
het op de markt komen van hooggevoelige bepalingen.
Uit een aantal onderzoeken onder de algemene bevolking is gebleken dat cTnT
een goede voorspellende waarde heeft voor hartfalen. Een voorbeeld is een
onderzoek onder ruim 4000 gezonde deelnemers aan de Cardiovascular Health
Study (DeFilippi et al., 2010). De voorspellende waarde bleek echter nauwelijks
beter dan de traditionele risicofactoren. Ook in de Dallas Heart Study in Texas is
de voorspellende waarde van cTnT onderzocht, maar niet specifiek voor
hartfalen (De Lemos et al., 2010). Het ging om deelnemers in de leeftijd
30-65 jaar, een relatief jonge groep dus. Er was een zeer duidelijk verband
tussen de cTnT-waarde en de prevalentie van linkerventrikelhypertrofie: van
7,5% in het laagste quintiel tot 48,1% in het hoogste quintiel. Er was ook een
duidelijk verband met sterfte. Sundström et al. (2009) vonden dat onder ruim
1000 asymptomatische mannen zonder linkerventrikelhypertrofie in de
algemene bevolking degenen met een cTnI-waarde groter dan 0,03 μg/L een
ruim 5 keer grotere kans op hartfalen hadden dan mensen met een waarde van
onder 0,01 μg/L. Overigens is het nog niet duidelijk wat geschikte afkapwaardes
zijn. Er is grote variatie gevonden naar gelang van leeftijd en geslacht (Clerico
et al., 2008).
In een andere Zweedse studie onder 70-jarige inwoners van Uppsala bleek
21,8% van de deelnemers een verhoogde waarde te hebben, gedefinieerd als
een waarde boven > 0,01 μg/L (Eggers et al., 2008). De verhoogde waarde hing
Pagina 77 van 122