Hartfalen: epidemiologie, risicofactoren en toekomst

RIVM Rapport 260401006
vermindering in sterfte is recentelijk indrukwekkend gebleken (Tang et al.,
2010). Het is niet waarschijnlijk dat een zo invasieve behandeling geschikt is
voor de stadia die voorafgaan aan de symptomen (hoewel een groot deel van de
patiënten slechts ‘minimally symptomatic’ was). We noemen het hier omdat
gebleken is dat onder invloed van CRT remodelling gedeeltelijk weer verbetert.
Dit vormt een verdere bevestiging dat ‘reverse remodelling’ mogelijk is.
6.6.5 Stamcel therapie
De bevinding dat, in tegenstelling tot wat meer dan honderd jaar gedacht is, een
groot deel van de hartcellen tijdens het leven vervangen wordt, heeft veel
nieuwe hoop gegeven op succes van stamceltherapie (Leri et al., 2011). Er zijn
verschillende klinische onderzoeken gestart die wellicht zullen laten zien dat met
stamcellen het falende hart van extra slagkracht kan worden voorzien.
6.7 Vroege opsporing?
Er is dus wel enig bewijs dat adequate maatregelen bij asymptomatische
ventrikeldisfunctie, zoals aanpassing van leefstijl of medicatie, gezondheidswinst
opleveren. In deze paragraaf geven we een beknopt overzicht van de manieren
die er zijn om hartfalen, of een verhoogd risico op hartfalen, vroeg te
herkennen. We gaan ook in op recente ontwikkelingen op dit gebied.
6.7.1 Een indeling van opsporingsmogelijkheden
De belangrijkste mogelijkheden voor opsporing zijn:
1) schatting van het risico op hartfalen met behulp van een inventarisatie
van risicofactoren;
2) bepaling van biomerkers in bloed;
3) beeldvormende technieken;
4) schatting van het risico bij groepen met een verhoogd risico, zoals
mensen die een hartinfarct hebben doorgemaakt.
6.7.2 Globale risicoschattingen
6.7.3 Biomarkers
Naar analogie van de risicoscores voor HVZ (Framingham, SCORE) is
voorgesteld om speciale risicoscores voor hartfalen te ontwikkelen. Zo’n score is
bijvoorbeeld ontwikkeld met behulp van de Framingham-data: de Framingham
Heart Failure risicoscore (Kannel et al., 1999). Die score berekent de kans om
de komende vier jaar hartfalen te krijgen en zou in de eerste lijn gebruikt
kunnen worden naast een globale cardiovasculaire risicoscore (Hagège et al.,
2010). Een ander risicomodel is ontwikkeld op basis van de Health ABC-studie:
het Health ABC Model voor hartfalenincidentie (Butler et al., 2008). Dat model
voorspelt het risico om de komende vijf jaar hartfalen te krijgen afhankelijk van
leeftijd, voorgeschiedenis van hart- en vaatziekten, rookstatus, systolische
bloeddruk, hartfrequentie, serumglucose, creatinine, albumine, en aanwezigheid
van linkerventrikelhypertrofie beoordeeld op basis van een ECG. Het model is
gevalideerd met behulp van andere gegevensbronnen (Kalogeropoulos et al.,
2010b; Gupta et al., 2010). Recentelijk is ook in Nederland met behulp van data
van de Hoorn-studie een risicoscore ontwikkeld (Van den Hurk, 2011). Het
klinische nut van deze scores zal echter nog moeten blijken.
Het begrip ‘biomarker’ omvat een scala aan verschillende tests en technieken
die kunnen dienen om een ziekte of een verhoogd risico op te sporen. Er wordt
wel een onderscheid gemaakt tussen moleculaire biomarkers die met
laboratoriumtests aangetoond kunnen worden; functionele biomarkers, die
Pagina 74 van 122