Hartfalen: epidemiologie, risicofactoren en toekomst

RIVM Rapport 260401006
leucine-rich α2-Glycoprotein als beste merker voor linkerventrikeldisfunctie
(Watson et al., 2011). Wellicht zullen deze methodes spoedig bruikbare tests
opleveren.
6.7.4 ‘Zakformaat’ echocardiografie en (overige) functionele tests
Hierboven is al uitgebreid ingegaan op echocardiografie en MRI om systolische
en diastolische disfunctie vast te stellen. Ook andere parameters dan systolische
of diastolische disfunctie zijn onderzocht, zoals het volume van het linker atrium
als voorspeller van hartfalenincidentie (Takemoto et al., 2005). Voor
routinematige screening is echocardiografie (en MRI uiteraard) niet geschikt. De
benodigde apparatuur is duur en de expertise om echo’s te maken en te
beoordelen schaars. Dat kan echter op spectaculaire wijze veranderen als
echocardiografie met een ‘zakformaatapparaat’ de hoge verwachtingen
waarmaakt.
Er zijn inmiddels verschillende modellen op de markt van echoapparaten die het
formaat hebben van een mobiele telefoon. De beelden daarmee gemaakt
kunnen eventueel draadloos verzonden worden en elders gelezen en
geïnterpreteerd. Zo is het mogelijk om bij iemand thuis een echo te maken en
die in het ziekenhuis te beoordelen. Dat zou eenvoudige screening letterlijk
binnen handbereik brengen, zeker als het leren beoordelen van zulke echo’s
onderdeel wordt van de basale medische opleiding. Voorwaarde is natuurlijk wel
dat de beelden van vergelijkbare kwaliteit zijn. De eerste onderzoeken daarnaar
laten ruimte voor twijfel, hoewel het erop lijkt dat de ejectiefractie wel goed
geschat wordt (Liebo et al., 2011). Interessant te vermelden is dat de auteurs
van het geciteerde artikel erop wijzen dat zo’n apparaat meer in aanmerking
komt voor de naam stethoscoop (letterlijk: kijken in de borst) dan de
traditionele stethoscoop, waarmee geluisterd wordt naar geluiden in de borst.
6.7.4.1 ECG
Het elektrocardiogram is, naast het lichamelijke onderzoek en de stethoscoop,
het oudste diagnostische hulpmiddel in de cardiologie. Al lang geleden is dan
ook vastgesteld dat linkerventrikelhypertrofie vaak op het ECG herkenbare
afwijkingen geeft. Een van die kenmerkende afwijkingen is een verlenging van
het QRS-complex, dat samenvalt met de elektrische activatie van de ventrikels
die de contractie in gang zet. Bij mensen met hypertensie is de duur van het
QRS-complex een goede voorspeller gebleken van hartfalen (Okin et al., 2009).
Het is verder van belang dat verlenging van het QRS-complex boven 120 ms
een criterium is om te starten met CRT bij patiënten met symptomatisch
hartfalen.
Hoewel een ECG voor een patiënt niet erg belastend is, wordt het toch altijd
beschouwd als een ongeschikte methode voor min of meer routinematige
screening. Voor de beoordeling van een ECG is (dure) expertise en tijd nodig.
Dat zou echter kunnen veranderen als ECG’s digitaal afgelezen kunnen worden
en automatisch beoordeeld.
6.7.4.2 Pulse wave velocity
Er bestaat een tak van onderzoek van het hartvaatstelsel die teruggaat op een
lange traditie: de analyse van de drukgolf die zich bij iedere hartslag verplaatst
door het vaatstelsel. Die golf wordt geregistreerd bij het meten van de
bloeddruk, meestal aan de binnenkant van de elleboog, en bij het voelen van de
pols. Deze in de periferie gemeten druk is echter niet een simpele
weerspiegeling van de ‘centrale druk’ in de grote vaten (aorta) en het hart, die
Pagina 79 van 122