Hartfalen: epidemiologie, risicofactoren en toekomst

RIVM Rapport 260401006
internationale studies ligt de gerapporteerde ziekenhuismortaliteit op ongeveer
5%. Hier zullen we ons echter verder niet bezighouden met de sterfte binnen
het ziekenhuis, maar slechts met de sterfte binnen een bepaalde tijd vanaf de
dag van opname in het ziekenhuis. Ziekenhuissterfte is op die manier wel
inbegrepen in de totale sterfte, zoals de sterfte binnen 30 dagen, of 1 jaar.
Overigens is ook de periode tot 30 dagen na ontslag een hoogrisicoperiode
(Solomon et al., 2007).
Een spraakmakende studie naar de sterfte bij hartfalen was de Schotse studie
hierboven genoemd, waarin die sterfte werd vergeleken met mensen die waren
opgenomen wegens een hartinfarct of kanker (Stewart et al., 2001b). De 5-jaars
sterfte voor hartfalen was rond de 75% met een mediane overleving van
16 maanden, en alleen longkanker had een slechtere overleving. Gecorrigeerd
voor leeftijd, was de overleving voor hartfalen slechter dan die bij colonkanker
bij mannen, en borstkanker bij vrouwen. Ook een eerdere Schotse studie die
betrekking had op de jaren 1986-1995 had al laten zien dat de sterfte erg hoog
was: na 5 jaar was nog slechts 23% van de patiënten in leven (MacIntyre et al.,
2000). De overleving na 5 en 10 jaar was slechts 23%, respectievelijk 12%,
waarbij er nauwelijks verschil was tussen mannen en vrouwen. Mediane leeftijd
bij eerste opname was 72 jaar bij mannen en 78 jaar bij vrouwen.
In veel van de hierboven al beschreven bronnen is naast incidentie en
prevalentie ook gekeken naar de sterfte. Dat geldt ook voor de Kaiser
Permanente-bestanden uit Oregon (Barker et al., 2006). Uit de ARIC-studie
bleek de mortaliteit onder Afro-Amerikanen met hartfalen groter dan onder witte
Amerikanen (Loehr et al., 2008).
We zullen verder niet in detail alle studies bespreken, maar verwijzen verder
naar Figuur 7 hieronder waarin de belangrijkste studies grafisch zijn
samengevat. Wel vestigen we hier nog de aandacht op een recente grote
Nederlandse studie naar de sterfte in een periode 5 jaar vanaf een eerste
opname voor hartfalen (Vaartjes et al., 2010). Hiervoor werd gebruikgemaakt
van de mogelijkheid de nationale gegevens over ziekenhuisopnames van de
Landelijke Medische Registratie (LMR) te koppelen aan die van de Gemeentelijke
basisadministratie (GBA). Daarmee werden alle eerste ziekenhuisopnames in
Nederland in 1997 respectievelijk 2000 met hartfalen als hoofddiagnose
opgespoord en werd via de koppeling onderzocht welke mensen binnen 5 jaar
waren overleden. In totaal werden bijna 30.000 opnames met een eerste
diagnose hartfalen opgespoord, met een gemiddelde leeftijd van 76 jaar. Dit
‘cohort’ patiënten is gevolgd tot eind 2003. De kans op sterven binnen een
maand (28 dagen) na een eerste ziekenhuisopname bleek 18% te zijn. De
1-jaars sterfte was 38% bij mannen en 36% bij vrouwen. De 5-jaars sterfte was
67% voor mannen en 66% voor vrouwen.
3.6.2.3 Verschil in prognose HFbEF en HFvEF?
Gezien de verschillende opvattingen over het al dan niet bestaan van twee
onderscheiden types hartfalen is een belangrijke vraag of er verschil in prognose
is tussen de twee vormen van hartfalen. Er is vanuit die vraag onderzoek
gedaan naar eventuele verschillen in sterfte. Uit de meeste van die onderzoeken
blijkt dat de sterftekans na diagnose min of meer gelijk is (Tribouilly et al.,
2008).
Pagina 38 van 122