Jaarverslag_Mensenhandel-2011 - Centrum voor gelijkheid van ...

In het verleden zijn dergelijke zaken op toevallige
wijze aan het licht gekomen nadat één van de gespecialiseerde
centra voor mensenhandel of het Centrum
er eerder toevallig van op de hoogte werd gebracht dat
in het kader van een dossier over mensenhandel nog
een ander slachtoffer in Nederland geïntercepteerd
was en daar opgesloten zat in een detentie- en verwijderingscentrum.
De Dienst Vreemdelingenzaken is in
deze gevallen via zijn migratieambtenaar op een positieve
manier tussengekomen, zodat het slachtoffer de
mogelijkheid kreeg om in het Belgisch slachtofferstatuut
van mensenhandel te stappen.
Problematisch is dat dergelijke slachtoffers bij toeval
gedetecteerd worden en hierover geen structurele
aanpak bestaat. Andere slachtoffers die in dezelfde
situatie verkeren, worden nooit gedetecteerd. Het is
noodzakelijk dat internationale afspraken gemaakt
worden voor het opzetten van een alertsysteem dat
werkt via verbindingsofficieren op het niveau van
politie en migratie. In deze situaties moeten de gesloten
centra van de buurlanden hun nationaal contactpunt
verwittigen bij het aantreffen van dergelijke slachtoffers
zodat het alertsysteem in werking kan treden.
Reeds in vorige jaarverslagen heeft het Centrum in het
verlengde hiervan gewezen op het belang van een Europees
slachtofferstatuut voor de regeling van de opvang
en begeleiding van slachtoffers op basis van strafrechtelijke
feiten van mensenhandel die op EU-grondgebied
plaatsvonden.
Het Centrum verheugt zich dat de EU in haar strategie
een Europees model voorziet met transnationale
doorverwijzingsmechanismen voor slachtoffers van
mensenhandel die in een ander EU-land plaatsvonden.
265
1.3. Hiaten slachtofferstatuut
Uit de bestudeerde dossiers blijkt dat er hiaten bestaan
in het Belgisch slachtoffersysteem maar er ook verschillende
problemen schuilen in de gebrekkige toepassing
ervan op het terrein. In sommige dossiers waren
slachtoffers te angstig om in het slachtofferstatuut te
stappen, nadat de politie hen dit uitgelegd en gevraagd
265 Zie ook: Hoofdstuk 1, Wetgeving.
had. 266 Nochtans hadden ze bijna allemaal wel verklaringen
afgelegd, zodat ze in het slachtofferstatuut
hadden moeten kunnen stappen. Volgens het Belgische
slachtoffersysteem hadden deze slachtoffers door de
eerstelijnsdiensten in contact moeten gebracht worden
met medewerkers van de gespecialiseerde centra, die
meer vertrouwen kunnen oproepen bij de slachtoffers.
In andere dossiers werden drugsafhankelijke slachtoffers
aangetroffen die behoefte hadden aan een gespecialiseerde
begeleiding en moeilijk samen met de
andere slachtoffers opgevangen konden worden in
de mensenhandelcentra. Meestal waren dit Belgische
slachtoffers. 267 In één dossier betrof het een minderjarig
Braziliaans meisje. 268 In enkele mensensmokkeldossiers
was er sprake van een mogelijke infiltratie
in het slachtofferstatuut en de -centra en vormde de
infiltrant een bedreiging voor de echte slachtoffers. 269
Andere slachtoffers kwamen zelf terecht in een schemerzone
doordat ze medeplichtig (gemaakt) waren
aan OCMW-fraude 270 of werden onder impuls van
hun loverboy zelf medeplichtig aan feiten van pooierschap
271 ten aanzien van een ander slachtoffer.
Het systeem moet aantrekkelijker worden voor slachtoffers
uit de EU-lidstaten onder wie sommigen zo snel
mogelijk vrijwillig wensen naar hun herkomstland
gerepatrieerd te worden. De slachtoffers van economische
uitbuiting, die zich misbruikt voelen en zo snel
mogelijk wensen te vertrekken, kunnen nood hebben
aan juridische begeleiding om een financiële compensatie
te verkrijgen. 272 Sommige prostitutieslachtoffers
uit de win-winsituatie beschouwen zichzelf niet als
slachtoffer en zijn niet geïnteresseerd in het slachtofferstatuut.
Ze weigeren relevante verklaringen af te
leggen en wensen op geen enkel vlak mee te werken.
Verschillende slachtoffers wensen niet onmiddellijk
in contact gebracht te worden met medewerkers van
de gespecialiseerde mensenhandelcentra. Bovendien
266 Zie ook: Hoofdstuk 2, Fenomeenanalyse, Thais dossier.
267 Zie ook: Hoofdstuk 2, Fenomeenanalyse, dossier drugstrafikant en Belgische slachtoffers
en Jaarverslag Mensenhandel en -smokkel 2009 ‘In een schijn van wettelijkheid’,
p.35.
268 Zie ook: Hoofdstuk 2, Fenomeenanalyse, Belgisch-Marokkaanse baruitbaatster.
269 Zie ook: Jaarverslag Mensenhandel en -smokkel 2009 ‘In een schijn van wettelijkheid’,
pp.38-40.
270 Zie ook: Deel 1 Focus, Hoofdstuk 3, The other side of the coin.
271 Zie ook: Hoofdstuk 2, Fenomeenanalyse, Bulgaars dossier Sliven.
272 Zie ook: Deel 1 Focus, Hoofdstuk 4, Give back the money.