Jaarverslag_Mensenhandel-2011 - Centrum voor gelijkheid van ...

Crimineel geld opsporen is één ding, het geld te pakken
krijgen is een ander paar mouwen. Verbeurdverklaring
van onrechtmatig verworven rijkdom is vaak de
meest efficiënte manier om mensenhandel en -smokkel
te bestrijden. Hierdoor worden de daders hun winsten
ontnomen.
De opbrengsten uit die activiteiten in beslag nemen
en verbeurd verklaren is in de praktijk niet altijd
eenvoudig. In dit kader wordt hieronder een opsomming
van een aantal algemene principes inzake inbeslagnames
en verbeurdverklaringen gegeven.
1. Inbeslagname en verbeurdverklaring: algemene principes
Onder dit punt worden de grote lijnen toegelicht bij de
algemene principes inzake inbeslagnames en verbeurdverklaringen,
vooral bij de bepalingen inzake mensenhandel
en -smokkel. Voor een grondige analyse wordt
de lezer naar de gespecialiseerde literatuur verwezen. 69
1.1. Het belgische kader
Inbeslagname kan als volgt worden gedefinieerd “een
bewarende maatregel in het kader van het opsporingsonderzoek,
gerechtelijk onderzoek of het bijzonder
onderzoek naar de vermogensvoordelen, waarbij
een goed onttrokken wordt aan de vrije beschikking
van zijn eigenaar of bezitter, en waarbij dit goed
rechtstreeks of onrechtstreeks onder toezicht wordt
geplaatst van de gerechtelijke overheden, met het oog
op de voorlegging ervan voor het vonnisgericht of zijn
verbeurdverklaring.” 70 De inbeslagname is facultatief
en gebeurt door het openbaar ministerie of de onderzoeksrechter.
71 Zo kan een goed in beslag worden
genomen om na afloop van de procedure ten gronde,
verbeurd te worden verklaard.
De verbeurdverklaring wordt uitgesproken door de
rechter ten gronde. Het gaat om een “gedwongen
buitenbezitstelling ten voordele van de Schatkist, of
zelf van particulieren, in de door de wet bepaalde
69 Zie ook E. FRANCIS, ‘Algemene principes van de bijzondere verbeurdverklaring en
het beslag in strafzaken’, T.Strafr., 2011/5, pp.306-336; F. LUGENTZ, ‘Le régime des
saisies et des confiscations en matière de répression de la traite des êtres humains et
des pratiques dites des marchands de sommeil’, in CH.-E. CLESSE et alii, Traite des
êtres humains, Mensenhandel-mensensmokkel, Les dossiers de la revue de droit pénal
et de criminologie, Brussel, La Charte, 2010, pp.157-189.
70 H.-D. BOSLY, D. VANDERMEERSCH et M.-A. BEERNAERT, Droit de la procédure
pénale, 6ème éd., Bruges, La Charte, 2010, p.407.
71 Het algemene kader van inbeslagnames in strafzaken staat onder art. 35 tot 39bis,
46quater, §2, b) en §3 van het Wetboek van strafvordering.
gevallen, vooral in het geval
van veroordeling voor
misdaden, wanbedrijven of
overtredingen”. 72 Er bestaan
twee types verbeurdverklaringen:
de ene is een
bijkomende straf, die de
veroordeelde moet bestraffen
door hem bijvoorbeeld de
vermogensvoordelen verkregen uit het misdrijf te
ontnemen. De andere is een veiligheidsmaatregel die
ertoe strekt een voorwerp te verwijderen omwille van
het gevaar of het onrechtmatige karakter ervan (verdovende
middelen, een verboden wapen, ...).
Wat mensenhandel betreft is er geen enkele bijzondere
bepaling voorzien inzake inbeslagname. Daarom
is het gemeen recht dat voortvloeit uit de artikelen 35
en volgende van het Wetboek van strafvordering van
toepassing. Het bevriezen van bepaalde vermogensbestanddelen,
zoals het blokkeren van bankrekeningen,
kluizen of banktegoeden is mogelijk wanneer zich
feiten van mensenhandel met verzwarende omstandigheden
(zoals het misbruik van een kwetsbare situatie
of het gebruik van geweld) hebben voorgedaan. 73
Verbeurdverklaringen worden behandeld in artikelen
42 tot 43quater van het Strafwetboek. Inzake
mensenhandel en -smokkel zijn bijzondere bepalingen
voorzien, onder artikel 433novies, lid 3 van het Straf-
72 B. DEJEMEPPE, ‘La confiscation-l’état du droit en 2004’, in D. VANDERMEERSCH
et alii, Beslag en verbeurdverklaring van criminele voordelen- saisie et confiscation
des produits du crime, Antwerpen, Maklu, 2004, p.99, citant les Pandectes, v° confiscation,
n°1.
73 Cfr. art.46quater, §2b) W. Sv. en F.LUGENTZ,op.cit.,pp.166-167. Deze blokkering
wordt gevolgd, indien het behoud ervan noodzakelijk blijkt, door een beslag onder
derden in behoorlijke vorm.
Mensenhandel
Mensensmokkel
36 * 37
Verbeurdverklaring van
onrechtmatig verworven
rijkdom is vaak de meest
efficiënte manier om
mensenhandel en -smokkel
te bestrijden. Hierdoor
worden de daders hun
winsten ontnomen.