Jaarverslag_Mensenhandel-2011 - Centrum voor gelijkheid van ...

Met dit ‘Jaarverslag Mensenhandel/Mensensmokkel
2011’ wil het Centrum voor gelijkheid van kansen
en voor racismebestrijding (hierna het Centrum) de
betrokken actoren voor de vijftiende keer een onafhankelijk,
getrouw en kritisch beeld bieden van de resultaten
en de evolutie in de strijd tegen mensenhandel en
mensensmokkel. Dit verslag is voor het Centrum een
belangrijk instrument in de vervulling van zijn wettelijke
opdracht om “de bestrijding van de mensenhandel
en de mensensmokkel te stimuleren”. In 1996 was het
Centrum met de publicatie van zijn eerste Jaarverslag
een ‘Nationaal Rapporteur Mensenhandel’ avant la
lettre, en tot op vandaag vervult het de facto de rol van
Belgisch ‘nationaal rapporteur mensenhandel’.
De wetgever heeft bepaald dat het Centrum zijn
opdrachten uitvoert in een geest van dialoog en
van samenwerking, en werkt in die zin samen met
het Europese netwerk van Nationale Rapporteurs
Mensenhandel en equivalente mechanismen. De Europese
Commissie, de EU-Coördinator voor de bestrijding
van mensenhandel, Mevrouw Myria Vassiliadou
en het voorzitterschap van de Raad van de Europese
Unie, brengen dat netwerk geregeld samen, zoals laatst
nog onder het Deens Voorzitterschap. In de aanloop
van de uitwerking van de EU-strategie tegen mensenhandel
bracht Mevrouw Myria Vassiliadou een uitgebreid
werkbezoek aan het Centrum.
Het Centrum werkt ook samen met de actoren van
de multidisciplinaire aanpak van mensenhandel en
-smokkel in het kader van de Interdepartementale
Coördinatiecel en zijn Bureau, dat wordt voorgezeten
door de Dienst Strafrechtelijk Beleid. Het Nationaal
Actieplan 2012-2014 werd voorgelegd aan de Ministerraad
van 22 juni 2012 en de Cel werd belast met de
uitvoering ervan.
Eén van de acties uit dit Actieplan is de uitwerking van
een wettelijke basis voor de erkenning en financiering
van de opvangcentra voor slachtoffers van mensenhandel.
Vijfentwintig jaar na de oprichting van het eerste
opvangcentrum, Payoke, is er eindelijk een erkenningsprocedure
in zicht voor de drie opvangcentra (Payoke in
Vlaanderen, Pag-Asa in Brussel en Sürya in Wallonië),
die gespecialiseerd zijn in de opvang en de begeleiding
van slachtoffers van mensenhandel en -smokkel.
Het Centrum vervult ten aanzien van de centra geen
coördinerende rol sensu stricto, maar wil hun samenwerking
faciliteren. Dat gebeurt onder meer door de
ontwikkeling en invoering van een uniform dossierbe-
heerssysteem, ELDORADO gedoopt. Dit systeem moet
bijdragen aan een betere dataverzameling over slachtoffers
en op deze wijze aan een beter beleid voor slachtoffers
van mensenhandel en -smokkel.
Met dit Jaarverslag sluit het Centrum een drieluik af.
Het Jaarverslag 2009 met als titel ‘In een schijn van
wettelijkheid’ vormde het eerste luik en toonde aan hoe
onder het mom van vrij personen- en dienstenverkeer
EU-burgers en derdelanders worden uitgebuit in schijnbaar
wettelijke constructies. Ook vandaag blijft het een
uitdaging om het slachtofferstatuut aan te passen aan
de noden en verblijfsstrategiëen van EU-burgers.
Het tweede luik kwam aan bod in het Jaarverslag
2010, met als titel ‘Sociale fraude bestrijden is
mensenhandel voorkomen’, en plaatste de mensenhandelproblematiek
in de context van sociale fraude,
uitbuitingsconstructies met opdrachtgevers en tussenpersonen,
schijnzelfstandigen en schijndetacheringen.
Voor elk van deze problemen wil de huidige regering
oplossingen vinden. Daarnaast moeten magistraten
die aan complexe en grote dossiers van economische
uitbuiting werken ook het mandaat en de middelen
hebben om daarin effectief op zoek te gaan naar feiten
van mensenhandel. Het volstaat niet dat men vervolgt
voor de inbreuken op arbeids- en sociale zekerheidsrecht:
het is cruciaal dat magistraten op zoek gaan
naar de criminele componenten van uitbuitingsconstructies
en win-winsituaties, zoniet wordt de strijd
tegen de mensenhandel gereduceerd tot een strijd
tegen amateurs en randfiguren.
Met de focus van dit jaarverslag, met als titel ‘Het
geld dat telt’, sluiten we dit drieluik af. We focussen
op het geld en de bezittingen die verworven worden
door de uitbuiting van slachtoffers van mensenhandel
en -smokkel, en dat levert een complex beeld op van
meerdere momenten van de waarheid in de strijd tegen
uitbuiters en criminele organisaties. We stippen er in
deze inleiding een viertal aan:
» Wie de opbrengsten in het oog houdt en nauwgezet
volgt kan de opdrachtgevers en de stakeholders van
de misdaad vinden. Zodra er netwerken en/of georganiseerde
misdaad in het spel zijn moet crimineel
geld getransfereerd worden, binnen en vaak buiten
de landsgrenzen. Aandacht voor geldstromen als
onderdeel van een opsporingsbeleid en de handhaving
ten aanzien van witwasoperaties is essentieel.