download de pdf - Holland Historisch Tijdschrift

Paling als muzikaal symbool 239
binnen- en buitenland. De televisiespecials op exotische locaties zijn inmiddels legendarisch.
BZN heeft een groot en trouw publiek dat door de groep ook wordt ‘opgevoed’. Dankzij
het programma A symphonic night maakte het publiek kennis met een echt orkest en met flarden
Beethoven, verwerkt in BZN-composities. Ondanks deze artistieke cross-over is erkenning
door de cultuursnobs nog altijd niet BZN’s deel. Dat wekt geen verbazing. De sfeer van
BZN-muziek roept bij critici de begrippen kitsch en klatergoud, bombast en klompendans
op. ‘Volendam’ staat in die kringen nu eenmaal niet voor goede muziek, maar voor het grote
geld en de gouden formule. Wel is iedereen het erover eens dat palingpop een herkenbare
en aparte artistieke categorie is.
Heikel punt
Palingpop is behalve een gouden formule ook een gevoel. De muziek drukt een manier van
denken en leven uit. Volendammers hebben het imago dat ze gehecht zijn aan huis en haard,
geborgenheid en familiebanden. Ze cultiveren hun trots op de ‘typisch Volendamse’ familienamen
en halen een buitenstaander (‘jas’) er zo uit. Het thuiskomen, en thuis zijn, om onvermijdelijk
eens weer te moeten vertrekken, is een Volendams cultureel thema bij uitstek.
De popmuzikant als nieuwe zeeman, als nieuwe wereldreiziger. Eigenzinnig, gelovig, keihard
werkend, met overgave feestend, alleen tevreden met succes. Deze Volendamse eigenschappen
zijn in de palingpopscene nog altijd terug te vinden.
Het grote geld is binnengehaald, zij het niet alleen door Volendamse groepen die in het
palingpopstramien opereerden. Dit is een heikel punt in Volendam. The George Baker Selection
met zanger Hans Bouwens als ‘gezicht’ en componist – in 1970 hadden zij al een hit
in Amerika met Little green bag dat later een echte cultsong werd omdat filmmaker Quentin
Tarantino het in Reservoir dogs gebruikte – hoort er geografisch beschouwd niet bij, ook al
hadden ze ooit een Volendamse zangeres en zitten ze bij Artiestenbureau Volendam. Op het
gehoor echter is hun hit Paloma blanca (‘witte duif’) uit 1975 een echt palingpopstuk. Sterker
Bibliografie
Het meest omvattende insidersrelaas van de Palingsound wordt geboden door Michel Veerman
en Johan Tol in hun boek One Way Wind, De geschiedenis van de Palingsound (Zaltbommel: Europese
Bibliotheek, 1999). Een outsidersblik wordt geworpen door Lutgard Mutsaers in het tijdschrift
Ons Erfdeel, 42ste jaargang, nummer 4 (1999), in het hoofdstuk ‘Volendam Sound. Wereldmuziek
uit een dorp aan de zee’. A Brunsting, M.A. de Bruyn, J.R. Jas en R.P. Zijp schreven
in 1993 Typisch Hollands. Zuiderzeetradities op verschillende manieren bekeken (Zuidermeemuseum
Enkhuizen / Walburg Pers, Zutphen). Ook in Constructie van het eigene. Culturele vormen van regionale
identiteit in Nederland (nr. 25 van publicatiereeks P.J. Meertensinstituut, Amsterdam) onder
redactie van Carlo van der Borgt, Amanda Hermans en Hugo Jacobs (1996) wordt het thema van
lokale identiteiten aangesneden. Olaf Erikson schreef in 1986 BZN, 20 Jaar Muziek (Bruna/Novella).
Jip Golsteijn is auteur van De Cats. Een Hollands succesverhaal (Bussum: CentriPress bv.
1973). Norman Mailer deed in 1979 in The Executioner’s Song (Boston en Toronto: Little, Brown
and Company) voor de Palingsound wat niemand beter en doeltreffender had kunnen doen: het
onsterfelijk maken van ‘Paloma blanca’. B.W.E. Veurman beschreef in Volendam, leven en lied
(Arnhem: Gijsbers & Van Loon; 1968) de Volendamse muziekcultuur van de tijden voordat de
popmuziek een einde maakte aan de oude liedtraditie.