download de pdf - Holland Historisch Tijdschrift

ge und ihren herrlichen Fang.’ 14 De buitenlandse gast verbaasde zich vervolgens over de
hoge prijs van 700 gulden voor het eerste geveilde vaatje en het feit dat even daarna de prijs
van de volgende vaten tot gemiddeld 25 gulden was gedaald. Deze gang van zaken was echter
geheel normaal. De eerste vaatjes brachten vaak astronomische bedragen op, vanwege
de status die het verwerven ervan opleverde.
De Nieuwe Haring bracht aan de wal volop werk aan de winkel. De natte kuipers vonden
hun werk om onder de blote hemel de haring ‘over te pakken’, dat wil zeggen de ingeklonken
vaten aan te vullen en weer af te sluiten. Nieuwe vaten moesten gemaakt en ingeladen
worden, netten werden gerepareerd en geprepareerd voor een nieuwe vaart en de haringhandel
vierde hoogtij. De kunst was het voor de haringreders de groot- en kleinhandelaren
te voorzien van haring. Aan het begin van het seizoen was de prijs hoog en bij de eerste
‘kantjes’ (vaatjes) zelfs extreem hoog. Later nam de prijs af, als de aanvoer groter werd. Vanuit
heel het land bereikten bestellingen de visserijplaatsen waar de haring werd aangevoerd.
Per wagen, trekschuit, postdienst en later per trein en vrachtvervoer vonden deze hun plaats
van bestemming. De meestal al van tevoren bestelde en gekochte haring werd meteen na
aankomst overgepakt en op de wagens geladen, evenals de eerst aangebrachte haring. Nadat
alle wagens waren voorzien van hun lading, vertrokken deze en masse. Een over de kade
gespannen touw moest voorkomen dat wagens eerder zouden vertrekken en hiermee de
handel van de afnemers zou verstoren. Een politiefunctionaris gaf met het slaan op een bekken
het vertreksein. Het touw werd gevierd en de wagens konden wegrijden. De wagens waren
getooid met een vlag waarop de tekst ‘nieuwe haring’ stond. Het is licht voor te stellen,
wat een schouwspel deze karavaan geweest zal zijn. 15 Arnold Hoogvliet riep in zijn Eerkroon
(1771) het volgende beeld van de naar haring smachtende steden op:
Nu raakt het alles in myn Vlaerdinge op de been;
De koopman wemelt met den burger ondereen;
Men voert de rossen sterk met broot en bier en haver,
En hoopt den haring nog met eenen snellen draver,
Te leveren aan het Y, voor ’t sluiten van de poort.
’t Nabuurig Rotterdam, dat straks de tyding hoort,
Ziet reede alle oogen uit: ja Delft, en Leiden branden
Van haringlusten; all’ de steden watertanden
Wanneer men slechts de naam van nieuwen haring noemt. 16
‘Een eigen Hollandsch feest’ 225
Met het verdwijnen van de Haringjagerij aan het einde van de 19de eeuw verdween ook dit
fenomeen.
De meest geliefde haring was de zogenaamde ‘groene haring’. Deze was licht gezouten,
vrij vers en daarmee weinig gerijpt. Vanwege de beperkte houdbaarheid vond deze haring
vooral aftrek in de visserijplaatsen zelf en de directe omgeving daarvan. Voor de handel meer
landinwaarts en buiten de landsgrenzen werd een zwaarder gezouten haring gebruikt. Per
14 Vertaling citaat Dethmar: ‘De herbergen waren afgeladen met nieuwsgierigen en bijna alle gesprekken gingen over de haring
en de geweldige vangst.’ F.W. Dethmar, Freundliche Erinnerung an Holland und seine Bewohner zugleich ein Wegweiser für
Reisende (Essen/Rotterdam 1838) 102-103.
15 Sigal, ‘Nieuwe Haring’.
16 A. Hoogvliet, Eerkroon.