download de pdf - Holland Historisch Tijdschrift

190 ‘Een eigen Hollandsch feest’
Van vader, moeder, maagd en vrind,
Van ’t meisje, dat gij teêr bemint,
Gij kunt, gij moogt niet langer beiden.
Ontscheur, hoe ook u ’t afzijn smart,
U aan heur arm, niet aan heur hart:
Uw pligt, uw heilig zelfsbelangen;
’t belang van Neêrlands-Maatschappij,
roept u, den zilvren visch te vangen. 6
Naast Buisjesdag kent tegenwoordig vooral ‘Vlaggetjesdag’ bekendheid bij de bevolking.
Daar waar Buisjesdag de feitelijke dag van het uitzeilen was, lag op Vlaggetjesdag de vloot
nog in de haven, zonder aanstalten tot vertrek te maken. De schepen werden uitbundig ‘gepavoiseerd’
(versierd) met vlaggen en de bevolking trok langs deze parade. Het is om die reden
dan ook dat Vlaggetjesdag in het midden van de 19de eeuw ‘Wandeldag’ werd genoemd.
Onder een opgespannen zeildoek op het achterschip gezeten, bespraken de reders met de
schippers en met familieleden de verwachting voor het komende seizoen. 7 De naam Vlaggetjesdag
werd pas later gemeengoed, vermoedelijk rond de eeuwwisseling.
Met het vrijgeven van het moment van uitvaren na 1846 kwam allengs een einde aan de
Wandeldag of Vlaggetjesdag. De schepen vertrokken niet meer tegelijk en een gemeenschappelijke
presentatie van de schepen ging tot het verleden behoren. Weliswaar liepen
verwanten en vrienden uit om de schepen uitgeleide te doen, maar van een grootschalig
volksgebeuren was Buisjesdag verworden tot een gebeurtenis van direct betrokkenen.
Voortaan werden de vertrekkende schepen individueel uitgezwaaid en belangstelling van
buiten de stad bleef uit. Een enkel schip tooide zich aan de vooravond van uitvaren nog met
vlag of vlaggenlijn, maar Buisjesdag was zijn oude luister kwijtgeraakt. 8
Na de Tweede Wereldoorlog werd de traditie van Vlaggetjesdag weer opgepikt. Onder
toeziend oog van het Bedrijfschap voor Vis en Visprodukten werden voortaan Vlaggetjesdagen
georganiseerd afwisselend in de drie belangrijkste visserijplaatsen: IJmuiden, Scheveningen
en Vlaardingen. Aan de kades voltrok zich daar een waar volksfeest met versierde
schepen, muziek, demonstraties, het hijsen van de Bedrijfschapswimpel voor het schip
met de in het vorige seizoen gevangen best verzorgde haring, toespraken en zelfs openluchtfilmvoorstellingen.
Het opnieuw tot leven roepen van Vlaggetjesdag, voorheen louter
een Vlaardings fenomeen, was bedoeld om de visserijsector na de moeilijke oorlogsjaren
nieuw leven in te blazen en een groot publiek hierbij te betrekken. De visserijsector participeerde
in het algemeen enthousiast, hetgeen in een grote deelname aan de versierde vloot
resulteerde. Tegenwoordig wordt Vlaggetjesdag alleen nog in Scheveningen gevierd, maar
meer uit behoefte aan een feest dan dat het nog iets met het haringbedrijf zelf te maken
heeft.
6 A.J. Zubli, Afscheidsgroet aan Vlaardings stuurlieden, en hunne bootsgezellen; bij het uitzeilen der haringvloot, op Buisjesdag den 15den
junij 1820 (Vlaardingen 1820) 3-4.
7 Sigal, ‘Nieuwe Haring’.
8 Ibidem.
Voor het vervolg zie bladzijde 223.