Doctoraatstrajecten in Vlaanderen - Universiteit Gent

Doctoraatstrajecten in Vlaanderen
ters kennen een minder opvallende stijging. Bij de humane wetenschappen stellen
we een initiële stijging vast in het aantal nieuwe junior onderzoekers gevolgd door
een stagnering.
• Het is ook duidelijk dat de aanstellingsmodaliteiten van die nieuwe onderzoekers
zijn gewijzigd over de tijd heen: in steeds grotere mate starten onderzoekers
hun loopbaan vandaag op basis van projecten die met externe middelen zijn gefinancierd.
De afname over de tijd heen van het aandeel jonge onderzoekers dat in
een assistentenmandaat start, valt op. Deze trends lopen vrij gelijk over de verschillende
wetenschapsclusters heen, wat niet wegneemt dat er behoorlijke verschillen
bestaan in de verdeling van statuten binnen de clusters. Onafhankelijk van het studiegebied
daalt overal het aandeel jonge onderzoekers dat van bij de start een persoonsgebonden
mandaat van het FWO of IWT opneemt – er wordt wel vaker overgeschakeld
naar een dergelijk prestigieus mandaat na enige maanden werkervaring
als onderzoeker. De meerderheid van alle nieuwe junior onderzoekers in Vlaanderen
start een onderzoekscarrière als medewerker of bursaal tewerkgesteld met projectmiddelen,
zowel in het kader van fundamenteel, toegepast als beleidsrelevant
onderzoek.
• De genderverschillen bij de instroom van jonge onderzoekers blijken de laatste
jaren ongeveer te zijn weggewerkt: was er in 1990-1991 nog een duidelijk overwicht
aan mannen die met doctoraatsonderzoek begonnen, dan is dit overwicht in 2008-
2009 bijna verdwenen (51% mannen).
• De interne doorstroom van afgestudeerden met een licentiaats- of masterdiploma
naar onderzoeksfuncties binnen de eigen instelling is een gekend fenomeen
dat Vlaamse universiteiten lang gekenmerkt heeft. Hoewel de interne rekrutering
nog steeds dominant is, zien we de laatste twee academiejaren een sterke toename
in interuniversitaire en internationale mobiliteit bij de start van een onderzoekscarrière
aan een Vlaamse universiteit.
• De instroom van onderzoekers met een niet-Belgische nationaliteit vertoont een
zeer sterke stijging van 5,2% tijdens het academiejaar 1990-1991 tot 30% tijdens het
academiejaar 2008-2009. Die stijging manifesteerde zich vooral vanaf het midden
van de jaren ‘90.
Over het doctoraat en de parameters van succes in het
doctoraatstraject
• Het aantal doctoraatsdiploma’s dat elk jaar aan Vlaamse universiteiten wordt
uitgereikt is verviervoudigd van 330 tijdens het academiejaar 1995-1996 naar 1195
tijdens het academiejaar 2008-2009. De relatieve stijging tijdens deze periode verschilt
wel sterk tussen de verschillende wetenschapsclusters. Begin de jaren 90 werd
ongeveer één op drie doctoraten behaald in de exacte wetenschappen. Sindsdien is
het aandeel uitgereikte doctoraatsdiploma’s van de exacte wetenschappen gedaald
en ongeveer gelijk aan dat van de toegepaste en medische wetenschappen. Samen
vertegenwoordigen deze ‘Science, Technology and Engineering’ disciplines drie
2