Doctoraatstrajecten in Vlaanderen - Universiteit Gent

Doctoraatstrajecten in Vlaanderen
vele promotoren aangesteld blijven zonder enige doctoraatsdruk. Daarnaast bleef ook
het probleem bestaan dat er naast de bursalen ook andere onderzoekers waren die, weliswaar
zonder verplichting, wel de ambitie hadden om te doctoreren. Sommige van hen
hadden zelfs geen personeelsstatuut, enkel een inschrijving voor het doctoraat. Eén van
de adviezen naar aanleiding van de vorige studie (Verlinden et al 2006) was dan ook dat
de inschrijving van het doctoraat op een meer gestandaardiseerde manier zou verlopen.
Voor de junior onderzoekers die begonnen te doctoreren in de 21ste eeuw wordt geleidelijk
aan de inschrijvingsdatum voor het doctoraat een meer betrouwbare indicator
als ‘startdatum’ en als ‘identificator’. Dit zal vooral in de komende jaren een meer volledige
en betrouwbare analyse van doctoraatstrajecten opleveren.
Voor de retrospectieve analyses in deze studie blijft een wetenschappelijke aanstelling
als academisch personeelslid of een bursaalstatuut echter het meest betrouwbare criterium
om junior onderzoekers te identificeren. Afhankelijk van hun personeelsstatuut
kunnen we spreken van een doctoraatsverplichting (assistenten, onderzoekers met
competitieve doctoraatsbeurzen, en doctoraatsbursalen op onderzoeksprojecten), of
een doctoraatsverwachting (onderzoekers op BOF, IUAP en FWO-projecten). Daarnaast
zijn er nog onderzoekers die ‘onverwachts’ een doctoraat halen naar aanleiding
van hun aanstelling als onderzoeker, of die elders gefinancierd worden.
Voor de analyses in deze studie moet dus rekening gehouden worden met het feit dat
de slaagpercentages voor doctoraatsonderzoek, zelfs uitgesplitst naar het statuut van
onderzoekers, nooit een 100% volledig en waarheidsgetrouw beeld van het succes in
doctoraatsonderzoek kunnen weergeven.
4.2. Wat is de duurtijd van een doctoraat
Een onderzoeker die op drie jaar tijd het doctoraatsonderzoek met succes afrondt,
heeft een ander ‘rendement’ dan een onderzoeker die er acht jaar over doet. Hoe sneller
het doctoraat wordt afgerond, hoe efficiënter het doctoraatsproces is verlopen. De
norm binnen Europa voor de duurtijd van doctoraatsonderzoek (TTD – tijd tot doctoreren)
ligt op drie à vier jaar als voltijdse onderzoeker (EUA, 2007). Competitieve doctoraatsfinanciering
in Vlaanderen en het statuut als doctoraatsbursaal worden doorgaans
voor een periode van vier jaar toegekend. Enkel de doctoraatsbeurzen van het
IWONL in Vlaanderen, de voorloper van het IWT, kenden ooit een looptijd van drie
jaar. Assistenten krijgen een mandaat van drie maal twee jaar, rekening houdende met
hun onderwijsondersteunde taken en gedeeltelijke onderzoekstijd.
Het is niet altijd eenvoudig om de factor ‘tijd’ duidelijk af te bakenen in de meting van
succes. Zoals eerder werd gesignaleerd bestaat een eerste moeilijkheid in het feit dat
doctoraatsonderzoekers in deze studie geïdentificeerd worden op basis van hun aanstelling
als wetenschappelijk personeelslid of bursaal, niet op basis van hun werkelijke
doctoraatsambitie en overeenstemmende tijdsinvestering. Dit impliceert dat de veronderstelde
startdatum van onderzoekers die reeds voor hun administratieve aanstelling
met onderzoek bezig waren, in deze studie niet overeenstemt met hun ‘werkelijke’ startdatum.
Dit is zeker het geval bij sommige internationale doctoraatsstudenten die in
hun thuisland mogelijks al enige jaren onderzoek op doctoraatsniveau hebben verricht
42