Doctoraatstrajecten in Vlaanderen - Universiteit Gent

Dwars doorheen twee decennia doctoraatstrajecten in Vlaanderen
derschap in de periode als junior onderzoeker geenszins de kans op doctoreren vermindert.
Een kind krijgen gebeurt gemiddeld drie jaar na de start aan hun instelling, maar
deze vrouwen halen de achterstand die ze daardoor oplopen nadien weer in.
Internationalisering van het doctoraatstraject in Vlaanderen
Zowel internationale als nationale evoluties hebben ervoor gezorgd dat het aantal en
aandeel buitenlandse junior onderzoekers aan de Vlaamse universiteiten de laatste
jaren sterk gestegen is. Terwijl het aandeel buitenlandse onderzoekers tijdens het academiejaar
1990-1991 nog amper 6% was, is dit twee decennia later gestegen tot 30%. In
de jaren negentig maakten onderzoekers van andere Europese landen nog het grootste
deel uit van de buitenlandse junior onderzoekers. De laatste jaren zien we echter een
vrij gelijke verdeling tussen EU- en niet-EU onderzoekers met zeer recent zelfs een iets
grotere vertegenwoordiging van onderzoekers van buiten de EU.
Hoewel internationale onderzoekers vandaag een grote groep uitmaken bij de jonge
onderzoekers in Vlaanderen verschilt hun financieringssituatie sterk van deze van Belgische
onderzoekers. Opvallend is de lagere vertegenwoordiging van buitenlandse
onderzoekers op de statuten die de hoogste kans op doctoraatssucces bieden, namelijk
op competitief verworven FWO en IWT mandaten. Buitenlandse onderzoekers worden
anderzijds proportioneel wel vaker gefinancierd met een BOF-mandaat van een
Vlaamse universiteit. Naar wetenschapscluster zien we een veel sterkere vertegenwoordiging
van buitenlandse junior onderzoekers bij de toegepaste en exacte wetenschappen.
Tot slot zijn buitenlandse onderzoekers vaak ouder en ligt het aandeel mannen bij
hen hoger dan bij Belgische onderzoekers.
De algemene doctoraatskans ligt het hoogst bij onderzoekers van buiten de EU; daarna
volgen onderzoekers van Belgische origine; onderzoekers van andere EU-landen sluiten
de rij. De administratieve registratie aan een Vlaamse universiteit weerspiegelt echter
niet altijd hun werkelijke doctoraatsduur of situatie: vaak werken ze voor of na hun
periode aan een Vlaamse instelling ook aan hun doctoraat. Buitenlandse onderzoekers
werken – volgens deze analyses althans – hun doctoraat sneller af dan Belgische onderzoekers.
Bovendien doen niet-EU onderzoekers het hier nog een heel stuk beter dan
onderzoekers van andere EU-landen. Het aandeel onderzoekers dat uitvalt tijdens het
doctoraatsproces is daarentegen wel hoger bij buitenlandse onderzoekers dan bij Belgische
onderzoekers. Voor buitenlanders is er dus weinig ruimte om te twijfelen of aarzelen:
komt het doctoraat er niet, dan is er meestal ook geen financiering (of visum) om
lang aan de universiteit te blijven. Is het doctoraat wel haalbaar, dan zet de beperkte
visumtermijn vaak aan tot snel afwerken.
Hoewel de kans op het behalen van een doctoraat in de exacte wetenschappen algemeen
hoog is, is die kans voor buitenlandse onderzoekers – vooral EU-onderzoekers – een
heel stuk lager dan bij Belgische onderzoekers. Waar er bij Belgen nog een genderonevenwicht
bestaat in de succesgraden, is dit bij buitenlandse onderzoekers niet het geval,
maar het genderonevenwicht is bij buitenlandse onderzoekers wel groot aan de start
van het doctoraatstraject.
7