Doctoraatstrajecten in Vlaanderen - Universiteit Gent

Doctoraatstrajecten in Vlaanderen
EU is in de loop der jaren gewijzigd. In de jaren negentig maakten onderzoekers van
andere Europese landen nog het grootste deel uit van de buitenlandse junior onderzoekers.
De laatste jaren zien we echter een vrij gelijke verdeling tussen EU- en niet-EU
onderzoekers met zeer recent zelfs een lichte oververtegenwoordiging van onderzoekers
van buiten de EU.
Hoewel buitenlanders vandaag de dag een grote groep uitmaken bij de junior onderzoekers
verschilt hun situatie sterk van deze van Belgische onderzoekers. Wat vooral
opvalt, is de lagere vertegenwoordiging van buitenlandse onderzoekers in de statuten
die de hoogste kans op doctoraatssucces bieden, namelijk op competitief verworven
mandaten. Dit ligt uiteraard niet aan het statuut op zich, maar aan het strenge selectieproces
dat aan deze prestigieuze mandaten voorafgaat en dat pas recent werd opengesteld
voor buitenlandse onderzoekers. Buitenlandse onderzoekers worden anderzijds
proportioneel wel vaker gefinancierd met een competitief verworven mandaat van een
Vlaamse universiteit. Naar wetenschapscluster zien we een veel sterkere vertegenwoordiging
van buitenlandse junior onderzoekers bij de toegepaste en exacte wetenschappen.
Tot slot zijn buitenlandse onderzoekers vaak ouder en ligt het aandeel mannen bij
hen hoger dan bij Belgische onderzoekers.
De algemene doctoraatskans ligt het hoogst bij onderzoekers van buiten de EU (net geen
50%); daarna volgen Belgische junior onderzoekers (44,1%). Buitenlandse onderzoekers
van andere EU-landen sluiten de rij met de laagste slaagkans (31,4%). Wanneer we deze
algemene slaagkans bekijken, controlerend voor de variabelen statuut, wetenschapscluster,
geslacht, leeftijd en instroomcohorte zien we dat de doctoraatskans van buitenlandse
onderzoekers sterk stijgt. Junior onderzoekers van binnen de EU krijgen hierdoor een vergelijkbare
doctoraatskans als Belgische onderzoekers terwijl de doctoraatskans bij niet-
EU onderzoekers hier ver bovenuit stijgt. De verschillende situatie van buitenlandse
onderzoekers, vooral op het vlak van financiering, heeft dus een negatief effect op hun
kansen om een doctoraat te behalen. De analyses van de doctoraatsduur tonen aan dat
buitenlandse onderzoekers, na controle van alle andere variabelen, desondanks sneller
hun doctoraat afwerken dan Belgische onderzoekers. Bovendien doen niet-EU onderzoekers
het hier nog heel wat beter dan onderzoekers van andere EU-landen.
Het aandeel onderzoekers dat hun doctoraat niet behaalt en dus uitvalt tijdens het doctoraatsproces
ligt het hoogst bij junior onderzoekers van andere Europese landen. Buitenlandse
onderzoekers, vooral EU-onderzoekers, stoppen vaker en sneller met hun
doctoraatsonderzoek dan Belgische onderzoekers. We kunnen aannemen dat buitenlandse
onderzoekers sneller een beslissing nemen of ze het doctoraatsonderzoek dat ze
hebben aangevat, verder zetten aan een Vlaamse universiteit of niet.
Tot slot werd ook de invloed van geslacht, statuut, wetenschapscluster, leeftijd en het
moment van instroom op het doctoraatsrendement nagegaan. Naar leeftijd zien we bij
Belgen en buitenlanders van andere EU-landen een duidelijke daling in de doctoraatskans
en een stijging van de tijd tot het doctoraat in de oudere leeftijdscategorieën. Bij
niet-EU onderzoekers blijft de kans op het behalen van een doctoraat tot de leeftijd van
40 jaar zeer hoog en de tijd die onderzoekers nodig hebben om hun doctoraat te behalen
daalt naarmate de onderzoekers ouder zijn. Tegelijk zien we ook dat bij de buiten-
176