Doctoraatstrajecten in Vlaanderen - Universiteit Gent

Hoofdstuk 2. Monitoring via administratieve databank HRRF
aangeven hoe en waar beleidsmaatregelen tekort schieten of eventuele onbedoelde
effecten hebben. Bepaalde processen zijn immers moeilijk in cijfers te vatten – of nog:
weten is niet altijd meten.
2.3. Opmaak van een indicatorenbatterij in functie van
beleidsondersteuning en -evaluatie
Bovenstaande beperkingen in acht nemend, blijft de HRRF een belangrijk en uniek
instrument om het jonge kennispotentieel in Vlaanderen te volgen, en heeft het een
belangrijke – zowel wetenschappelijke als beleidsmatige – relevantie. Het longitudinale
karakter van de dataverzameling laat immers toe om individuen en groepen (cohortes)
lange tijd op te volgen en om op systematische wijze beleidsindicatoren te berekenen
en trends te detecteren.
Indicatorensets worden meestal opgemaakt om aan de hand van een meting de verschillende
kenmerken van een realiteit na te gaan en op te volgen. Doorgaans doen ze
dienst om de kwaliteit van een beleid, maatregel(enset) of programma te toetsen in
functie van vooropgestelde doelstellingen. Binnen het Vlaams overheidsbeleid is doorheen
de voorbije decennia ook een grotere nadruk komen te liggen op het hanteren van
prestatie-indicatoren die verschillende aspecten van een beleidsproces in kaart brengen
en up to date houden (zie ook Bouckaert, Van Dooren, & Sterck, 2003).
De rol van indicatoren in de Vlaamse beleidscyclus
Zo worden in de beleidscyclus van de Vlaamse overheid strategische en operationele
doelstellingen geformuleerd. Daaraan worden idealiter ook (verschillende types van)
indicatoren gekoppeld. Voor de opvolging van strategische doelstellingen richt men
zich eerder op zogenaamde contextindicatoren, die een zicht geven op de (ontwikkeling
van een) macro-economische of sociale situatie. In het O&O-beleid (zie bv. Lieten,
2009) zijn dit bijvoorbeeld de geaggregeerde indicatoren die het investeringsklimaat in
wetenschap en innovatie meten. Indicatoren of maatstaven die de operationele doelstellingen
opvolgen worden veeleer ad hoc opgesteld: men bekijkt in dat kader zowel de
input, het proces als de output van het beleid.
Hoewel haar indicatoren veeleer themagericht zijn en niet expliciet in functie van prestatietermen
werden geformuleerd, biedt de HRRF tal van mogelijkheden voor een ruimere
opvolging van het menselijk kapitaal in de academische sector en voor toetsing
van de verschillende aspecten van het beleid ter zake. De indicatorenbatterij rond doctoraatsproductie
werd in samenspraak met de andere universitaire instellingen en stakeholders
ontwikkeld om beleidsmakers (zowel bij de Vlaamse overheid als in de instellingen)
een meetinstrument te leveren dat de situatie en de voortgang kan helpen vaststellen
op een aantal vlakken: de evolutie in de populatie en instroom van academische
onderzoekers, het aantal doctoraten, de kans op succes (succesgraden), de tijd nodig
voor het behalen van een doctoraat (time-to-degree), doctoraatsproductieratio’s en de
parcours van cohortes onderzoekers doorheen de tijd. De combinatie van deze data
met de beschikbare persoonsgebonden gegevens (zoals gender, nationaliteit, instroomjaar)
en met gegevens over onder meer wetenschapscluster en studieverleden, zorgen
21