Doctoraatstrajecten in Vlaanderen - Universiteit Gent

Doctoraatstrajecten in Vlaanderen
Figuur 8.4: Percentage behaalde doctoraten naar gender,
van 1995-1996 tot 2008-2009
70
65
60
55
50
45
40
35
30
25
20
15
10
5
0
Man
Vrouw
1995-1996
1996-1997
1997-1998
1998-1999
1999-2000
2000-2001
2001-2002
2002-2003
2003-2004
2004-2005
2005-2006
2006-2007
2007-2008
2008-2009
Bron: HRRF 2
Ondanks deze stijgende trend van het aandeel vrouwen dat een doctoraat behaalt,
blijkt er echter in de verdere academische carrières van vrouwen nog steeds sprake te
zijn van verticale segregatie (Mischau, 2001; European Commission, 2009): hoe hoger
je kijkt op de ladder van de academische staf, hoe lager het percentage vrouwen is. Het
is (nog) niet duidelijk of dit laatste uitsluitend een reflectie is van historische ongelijkheden,
of ook huidige mechanismen van genderongelijkheid weerspiegelt. Internationaal
onderzoek omtrent genderongelijkheid in het doctoraatstraject suggereert alvast
dat gender een minder belangrijke rol gaat spelen. Studies uit het Verenigd Koninkrijk,
Noorwegen en Australië tonen bijvoorbeeld aan dat er een ongelijke verdeling is aan de
start van het doctoraat, maar er worden geen verschillen in het behalen van het doctoraat
gevonden (Wright & Cochrane, 2000; Mastekaasa, 2005; HEFCE, 2007; Jiranek,
2010). Het zogenaamde threshold effect is hier geldig: als vrouwen eenmaal in het doctoraatstraject
geraken, hebben ze evenveel kans als mannen om het doctoraat te behalen.
Ook indien er weinig verschillen gevonden worden tussen mannen en vrouwen inzake
doctoraatssucces, kunnen gendermechanismen tijdens het doctoraatsproces een
belangrijke rol spelen. Zo vonden Seagram, Gould en Pyke (1998) geen genderverschil
in de tijd tot doctoreren, maar wel dat vrouwen het verschil aanhaalden in de kwaliteit
van supervisie, waarbij ze meer rapporteerden last te hebben van seksisme, van een
gebrek aan interesse van de promotor voor het onderwerp of van het samenkomen op
vaste tijdstippen… Weinig zelfvertrouwen wordt ook vaker gerapporteerd bij vrouwen
dan bij mannen, vooral in de exacte en toegepaste wetenschappen (Etzkowitz, Kemelgor,
Neuschatz, & Uzzi, 1994; Sonnert, 1999). Ander onderzoek wees uit dat er wel genderverschillen
zijn in het behalen van een doctoraat wanneer rekening gehouden wordt
met gezinsuitbreiding tijdens het doctoraatstraject (Mastekaasa, 2005). Voor mannen
heeft dit doorgaans een minder grote impact dan voor vrouwen. De kinderwens van
vrouwen kan ervoor zorgen dat ze hun academische carrière vroegtijdig stopzetten, niet
130