Doctoraatstrajecten in Vlaanderen - Universiteit Gent

Hoofdstuk 1.
Inleiding
1.1. Situering
Het voorbije decennium heeft Vlaanderen sterk geïnvesteerd in een betere monitoring
van de doctoraatsproductie. De start hiervan was het rapport ‘Kwantitatieve analyse
van het doctoreren aan de Katholieke Universiteit Leuven en de Universiteit Gent’
gepubliceerd in december 2000 (Moed, Visser, & Luwel, 2000), samen met een meer
beleidsgerichte samenvatting ‘Kernelementen Doctoreren in Vlaanderen’ (Deschrijver
et al., 2001). Deze studie kende een vervolg in 2006 waaraan ook de andere drie Vlaamse
universiteiten deelnamen, ‘Doctoreren aan Vlaamse Universiteiten’ (Verlinden, Rons,
Vercoutere, & Spruyt, 2006; Visser & Moed, 2006), eveneens bestaande uit een kwantitatieve
analyse en een meer interpretatief rapport. Ter aanvulling bij deze analyses gebaseerd
op administratieve data (personeelsgegevens en doctoraatsgegevens van de
Vlaamse universiteiten) werd ook geïnvesteerd in surveyonderzoek, waarin gepeild
werd naar de verklaringen achter deze cijfers (Verlinden et al., 2005).
In 2007 werd de opdracht om de doctoraatsproductie en mobiliteit van onderzoekers
op een meer continue basis op te volgen, toegevoegd aan het werkpakket van het Steunpunt
O&O Indicatoren. Dit steunpunt werd in 2009 omgevormd tot het interuniversitaire
Expertisecentrum Onderzoek & Ontwikkelingsmonitoring (ECOOM). In tegenstelling
tot de eerdere studies die gebaseerd waren op een eenmalige consultatie van de
universitaire databanken, heeft ECOOM een eigen databank uitgebouwd met deze
administratieve gegevens. Deze databank werd ‘Human Resources in Research – Flanders’
(HRRF) gedoopt, wordt jaarlijks geüpdatet en laat een actuele monitoring toe.
Deze databank bevat personeels- en doctoraatsgegevens van alle onderzoekers die aan
de Katholieke Universiteit Leuven, Universiteit Antwerpen, Universiteit Gent, Universiteit
Hasselt en Vrije Universiteit Brussel zijn ingestroomd sinds 1 oktober 1990, en
eindigt voor deze studie met de gegevens van 30 september 2009. Ter aanvulling bij die
jaarlijkse monitoring publiceert ECOOM met grotere tijdsintervallen een meer gedetailleerde
studie van de doctoraatsproductie in Vlaanderen die ruimte biedt aan duiding,
interpretatie en langetermijnsmonitoring.
Deze publicatie bouwt dus voort op de eerdere kwantitatieve analyses over doctoreren
in Vlaanderen, maar onderscheidt zich ook door enkele inhoudelijke verschuivingen.
In overleg met de redactieraad werd beslist om de detectie van trends en evoluties in het
doctoraatsgebeuren prioritair te stellen en zoveel mogelijk een vervolg te bieden aan de
analyses die in de eerdere studies zijn verschenen. Daarnaast werd ook beslist om dieper
in te gaan op een aantal transversale thema’s en kernvariabelen zoals succesgraden,
gender, nationaliteit, wetenschapsclusters en doctoraatsfinanciering, thema’s die centraal
staan in de beleidsvoering van de instellingen en van de overheid. Ten slotte wordt
ook teruggeblikt op de beleidsambities inzake de investering in onderzoekers en op de
effectiviteit van deze maatregelen.
9