Doctoraatstrajecten in Vlaanderen - Universiteit Gent

Hoofdstuk 10. Doctoreren bij buitenlandse onderzoekers in Vlaanderen
Hoewel ook bij Belgen onderzoekers uit de leeftijdscategorieën 26-30 jaar, 31-35 jaar en
ouder dan 40 jaar sneller uitvallen dan onderzoekers uit de jongste leeftijdsgroep, is het
effect van leeftijd heel wat sterker bij buitenlandse onderzoekers. Hier verlaten oudere
onderzoekers veel sneller de universiteit zonder doctoraatsdiploma dan jongere onderzoekers.
10.5. Verklaringen voor de verschillen in doctoraatsrendement
Verklaringen voor het verschil in doctoraatssucces bij Belgische en buitenlandse onderzoekers
moeten buiten deze analyses op de HRRF-databank worden gezocht. Voor de
kortere doctoraatsduur bij buitenlandse onderzoekers werd in het vorig onderzoek
gesuggereerd dat buitenlandse onderzoekers vaker voorbereidend onderzoek in hun
thuisland verricht hebben of vaker met eigen financiering aan een Vlaamse universiteit
gewerkt hebben (Verlinden et al., 2006). Hierdoor kunnen ze vaker op een kortere termijn
hun doctoraatsonderzoek aan de Vlaamse universiteit afwerken. In dit eerdere
onderzoek werd echter geen onderscheid gemaakt tussen EU-onderzoekers en niet-EU
onderzoekers. De resultaten uit onze analyse tonen aan dat deze verklaring vooral geldt
voor onderzoekers van buiten de EU. Figuur 10.4 in dit hoofdstuk toont aan dat een
groot aandeel buitenlandse onderzoekers van buiten de EU zijn/haar doctoraatsonderzoek
reeds afrondt na één, twee of drie jaar binnen het Vlaamse systeem te zijn geregistreerd
als onderzoeker.
Naast de ‘voorsprong’ die buitenlandse, vooral niet-EU onderzoekers mogelijks hebben,
kunnen nog een aantal andere verklaringen geformuleerd worden voor de kortere
doctoraatsduur en/of hogere doctoraatskans van deze onderzoekers. Ten eerste is het
mogelijk dat onderzoekers die internationaal mobiel zijn, sterker gemotiveerd zijn om
hun doctoraat te behalen. Ook het vooruitzicht om terug te keren naar hun thuisland,
het verstrijken van de visumtermijn of het besef dat er na afloop van de financiering
niet gemakkelijk een alternatief inkomen te vinden is, zijn voor buitenlandse onderzoekers
ongetwijfeld motiverende factoren zijn om hun doctoraatsonderzoek sneller af te
werken. Ook de vaststelling dat buitenlandse onderzoekers vaak minder onderwijsondersteuning
en administratieve taken op zich moeten of kunnen nemen als gevolg van
de taalwetgeving aan Vlaamse universiteiten en hierdoor meer tijd overhouden om aan
hun doctoraatsonderzoek te werken, kan een reden zijn waarom buitenlandse onderzoekers
een kortere tijd tot doctoraat vertonen. Een toets van deze verklaringen met
resultaten uit surveys zal nog betere inzichten bieden in de verschillen in het doctoraatsproces,
het doctoraatsrendement en de uitval die in deze vergelijking tussen Belgen
en niet-Belgen blootgelegd werden.
10.6. Besluit
Zowel internationale als nationale evoluties hebben ervoor gezorgd dat het aantal en
aandeel buitenlandse junior onderzoekers aan de Vlaamse universiteiten de laatste
jaren sterk gestegen is. Terwijl het aandeel buitenlandse onderzoekers tijdens het academiejaar
1990-1991 nog slechts 6% was, is dit 20 jaar later gestegen tot 30%. Ook de
verdeling tussen onderzoekers van andere EU-landen en onderzoekers van buiten de
175