Doctoraatstrajecten in Vlaanderen - Universiteit Gent

Hoofdstuk 9.
De impact van
wetenschapsgebied op
doctoraatssucces
9.1. Introductie
In dit hoofdstuk wordt het effect van het uitvoeren van een doctoraat binnen een
bepaald wetenschapsgebied op het doctoraatsrendement verder uitgediept. Eerder in
dit boek (hoofdstuk 5) werd reeds een overzicht gegeven van de succesgraden en de tijd
tot het doctoraat naar brede wetenschapsclusters. De cijfers in Figuur 5.13 tonen aan
dat de succesgraden het hoogst liggen in de exacte wetenschappen, op de tweede plaats
komen de medische en toegepaste wetenschappen. De humane wetenschappen en
vooral de sociale wetenschappen sluiten de rij met de laagste kans op het behalen van
een doctoraat. De tijd tot het behalen van het doctoraat vertoont een vrij gelijkaardig
patroon (Figuur 5.17). Het zijn ook hier de exacte wetenschappers die het best scoren
door hun gemiddeld kortste doctoraatsduur, gevolgd door medische en toegepaste
wetenschappers en tot slot humane en sociale wetenschappers. Dit is geen puur
Vlaamse vaststelling: ook in ander internationaal onderzoek werd vastgesteld dat
onderzoekers uit de zogenaamde ‘harde’ wetenschappen hun doctoraatsonderzoek
algemeen vaker succesvol beëindigen en dit bovendien op een kortere tijd doen dan
hun collega-onderzoekers in de ‘zachte’ wetenschappen (Elgar, 2003; Seagram, Gould,
& Pyke, 1998; Wright & Cochrane, 2000).
In het eerste deel van dit hoofdstuk bekijken we de doctoraatskansen van onderzoekers
voor de verschillende wetenschapsdomeinen binnen één wetenschapscluster. Deze fijnere
onderverdeling laat ons toe na te gaan of de doctoraatskansen van wetenschapsdomeinen
binnen eenzelfde wetenschapscluster gelijkaardig zijn of juist (grote) verschillen
vertonen. Een veel lagere of hogere doctoraatskans binnen één omvangrijk
wetenschapsdomein kan de doctoraatskans van de volledige wetenschapscluster
immers sterk beïnvloeden. In een tweede deel wordt gefocust op de verklaring voor de
grote wetenschapsspecifieke verschillen in doctoraatssucces. De nadruk ligt daarbij
vooral op het effect van de verschillen in financieringssituatie tussen de wetenschapsclusters
aangezien deze variabele na wetenschapscluster het sterkste effect heeft op het
doctoraatsrendement.
9.2. Doctoraatskans naar wetenschapsdomein
In eerder onderzoek kwam reeds naar voor dat er evenveel intrawetenschappelijke als
interwetenschappelijke verschillen zijn in doctoraatssucces (Akerlind, 2005). Voor
onze data gaan we dit na door een overzicht te geven van de succesgraden naar wetenschapsdomein,
de fijnere onderverdeling van wetenschapscluster (Figuur 9.1). In deze
figuur worden de succesgraden weergegeven naar wetenschapsdomein, waarbij gecontroleerd
wordt voor statuut, leeftijd, geslacht, instroomcohorte en nationaliteit. De
145