Doctoraatstrajecten in Vlaanderen - Universiteit Gent

Hoofdstuk 3. Methodologie
Personeelsstatuut
In de administratieve databanken van de personeelsdiensten van de Vlaamse universiteiten
worden diverse personeelscategorieën gehanteerd, de ene al in meer detail gedifferentieerd
dan de andere. Om de gegevens van de vijf universiteiten vergelijkbaar te
maken, werd de grootst gemene deler gezocht tussen de diverse personeelscategorieën
die voldoende differentiatie mogelijk maakte voor analyses naar doctoraatsproductie.
In de opdeling die wordt gehanteerd, zijn in feite vier grote groepen te onderscheiden.
Ook in de analyses binnen deze studie worden statuten vaak gegroepeerd volgens deze
bredere groepen.
Een eerste groep onderzoekers zijn de assistenten (categorie 1a en 1c). Zij hebben doorgaans
een deeltijdse onderzoeksopdracht en deeltijdse onderwijsopdracht – de verhouding
tussen de componenten kan variëren al naargelang de instelling, of al naargelang
de onderwijslast in een specifiek semester. Deze mandaten worden doorgaans voor een
periode van zes jaar (drie maal twee jaren) toegekend en gefinancierd uit de werkingstoelagen
van de instellingen. Een verlenging met een zevende jaar is in uitzonderlijke
gevallen mogelijk. De praktijkassistenten worden in categorie 7 opgenomen aangezien
zij uitsluitend een onderwijsopdracht hebben.
Een tweede groep bestaat uit doctoraatsonderzoekers die via competitieve doctoraatsfinanciering
in Vlaanderen een persoonsgebonden mandaat hebben verworven. Dit
kan enerzijds vanuit de middelen van een ‘externe’ financier zoals het FWO-Vlaanderen
(vroeger NFWO) of het IWT (vroeger IWONL) – (respectievelijk categorie 2 en 3), hetzij
vanuit de eigen instelling met BOF-middelen (categorieën 4a en 4b). De eerste deelgroep
die door het FWO of IWT wordt gefinancierd, krijgt in de huidige situatie een fiscaal
vrijgestelde doctoraatsbeurs rechtstreeks van deze financier, voor een maximale
duur van vier jaar. De onderzoekers die via de BOF-middelen van de eigen instelling een
competitief verworven doctoraatsmandaat genieten, kunnen hetzij als ‘doctoraatsbursaal’,
hetzij als ‘wetenschappelijk medewerker’zijn aangeworven.
Ook andere instanties, bijvoorbeeld uit het buitenland, kunnen via competitieve financiering
steun aan doctoraatsonderzoek verlenen. Aangezien niet al deze fondsen in de
administratie van de Vlaamse universiteiten systematisch worden geregistreerd, zijn
deze junior onderzoekers ook niet binnen deze categorie opgenomen in de HRRF-databank.
Zij vallen onder de groep ‘‘doctoraatsstudenten met uitsluitend een inschrijving
voor het doctoraat’’ van wie de administratieve universitaire gegevens pas sinds de laatste
jaren voldoende volledig en betrouwbaar zijn voor analysedoeleinden.
Een derde groep betreft aanstellingen als wetenschappelijk personeel of als doctoraatsbursaal
gefinancierd met projectmiddelen. Uit eerdere studies (Visser & Moed, 2006)
weten we dat onderzoekers tewerkgesteld op projectmiddelen ten behoeve van fundamenteel
onderzoek een ander doctoraatspatroon vertonen dan onderzoekers actief
binnen projecten van strategisch basisonderzoek of toegepast onderzoek. Categorie 5
betreft dus projecten gefinancierd door het Fonds Wetenschappelijk Onderzoek –
Vlaanderen, het Bijzonder Onderzoeksfonds van de universiteiten, en het IUAP – het
Programma Interuniversitaire Attractiepolen van de Belgische federale overheid,
waarop zowel bursalen (5a) als wetenschappelijke medewerkers (5b) tewerkgesteld
27