Descarga en formato PDF - Centro Ramón Piñeiro para a ...

Anatolij Baránov e Dmitrij Dobrovol’skij. Aspectos teóricos da fraseoloxía
letra ijitsa], / non teñen os ollos tenros. / Un picoume con noxo / e fixo un
resumo (V. Visotskii. Gerbarii, Гербарий).
Podería parecer que os contextos de uso coma o (16) contradín o que acabamos de
dicir. Non obstante, neles realízase outro significado desta UF, hoxe anticuado, o de
‘inflixir unha derrota cunha gran superioridade’:
(16) Deixa, deixa que a súa frota se achegue ás nosas fortalezas, hanlle de
пропишут ижицу [a el hanlle de prescribi-la letra ijitsa] (S. Sergeev-
Tsenskii. As penalidades de Sebastopol, Севастопольская страда).
As UUFF cuxo compoñente figurativo está relacionado coas ideas de limpar, lavar e
ordenar pola forza non designan amoestación e/ou castigo en sentido puro, senón unha
certa intención educativa, é dicir, trátase dunha amoestación co obxectivo de corrixi-lo
paciente, de que rectifique o seu comportamento no futuro. Comp. UUFF coma
продрать с песочком [limpar fretando con area, ‘dar unha boa reprimenda’],
прочистить/прополоскать мозги [limpar/enxuga-los miolos, ‘dar unha boa
reprimenda’], снять стружку [quitar unha labra, ‘dar unha boa reprimenda’].
Ó mesmo tempo prestaremos atención a unha situación aparentemente indiscutible,
pero que a miúdo é contestada pola fraseoloxía tradicional: a figuratividade das UUFF
non posúe diferenzas cualitativas con respecto á figuratividade das palabras con uso
metafórico; trátase máis ben de diferenzas cuantitativas (na maioría das UUFF a
figuratividade é unha característica constitutiva). Así, a UF продрать с песочком
[limpar fretando con area, ‘amoestar’] no aspecto do compoñente figurativo non se
diferencia en nada do verbo пропесочить [fretar con area]. Сompárese o seguinte
exemplo:
(17) Chegou a guerra, é culpa miña, / e velaquí que por esta culpa / o sarxento me
песочит [freta con area], / para que entenda a guerra. / Prepárame un
sarxento / nos vindeiros combates. / E cen mortes agoira a guerra, / é culpa
miña, culpa miña, / e cen mortes son miñas! (А. Gálich. Kuzmin o Inmortal,
Бессмертный Кузмин).
A idea de crítica relacionada co desexo de corrixi-la conduta do paciente (compoñente
«educativo» da semántica), fixada nos significados do verbo пропесочить [fretar con
area] e da UF продрать с песочком [limpar fretando con area], evidentemente
relaciónase coa idea de limpeza presente na imaxe, que transmite o significado real a
través de «limpar, quita-la sucidade lavando», é dicir, «mellorar, acada-la conduta
axeitada».
Na UF прочистить/прополоскать мозги 91 [limpar/enxuga-los miolos] esta idea, coa
91 Nesta UF ese significado realízase unicamente na forma de aspecto perfectivo. A forma de aspecto
imperfectivo полоскать мозги [enxuga-los miolos] significa algo similar a ‘dicir deliberadamente algo falso,
122 Centro Ramón Piñeiro para a Investigación en Humanidades. Santiago de Compostela 2009