Descarga en formato PDF - Centro Ramón Piñeiro para a ...

Anatolij Baránov e Dmitrij Dobrovol’skij. Aspectos teóricos da fraseoloxía
non ter que ver con alguén’] (coa forma: Брат и сват я кому-то [Irmán e
consogro son eu de alguén]); ни дать ни взять [/ni dat ni vziat/ nin dar nin
coller, ‘precisamente, xustamente’]; салом по сусалам [/sálom po susálam/
con unto por riba da cara, ‘facerlle a alguén reproches polo seu
comportamento dun xeito desagradable’]; ни кожи ни рожи [/ni koji ni roji/
nin a pel nin o fociño, ‘non ter valor ningún’] (coa forma: ни кожа ни рожа
[/ni koja ni roja/]); наш пострел везде поспел [/nax postrel vezdé pospel/ o
noso aduaneiro tivo tempo de chegar a tódalas partes, ‘dito de alguén que
está en todas partes, despectivo’]; ни шатко ни валко [/ni xatko ni valko/ nin
abanea nin cae, ‘nin ben nin mal; así, así’]; тишь да гладь [tranquilidade e
chan, ‘situación completamente tranquila, sen ningún contratempo’]; ищисвищи
[/ixchí-svixchí/ busca e asubía, ‘imposible de atopar’]; взятки гладки
с кого-л. [/vziatki gladki/ subornos lisos de alguén, ‘é imposible
responsabilizar alguén de algo negativo’]; с боку припеку [/s boku pripioku/
dun lado moi quente, ‘algo ou alguén completamente inútil e prescindible’].
No último grupo de fraseoloxismos, pódense clasificar separadamente algunhas
fórmulas con rima, as que xeralmente parece que son percibidas coma unidades
marcadamente nacionais: моряк с печки бряк [/moriak s pechkí briak/ o mariñeiro
caeu da lareira, ‘dito de alguén que intenta impresionar coa súa forza e suposto éxito,
aínda que en realidade carece deles’], живем – хлеб жуем [/jiviom-ghleb juiom/
vivimos e mastigámo-lo pan, ‘imos tirando’], снова-здорово [/snovo-zdórovo/ de novo,
bo!, ‘algo, xeralmente negativo, vólvese repetir’]. Varias UUFF presentan ó mesmo
tempo varias das características que estamos a tratar, comp.: Федот да не тот [/fedot
da ne tot/, Teodoro pero non aquel, ‘dúas cousas parécense moito pero non son o
mesmo)] (nome propio + rima); сикось-накось [/sikos-nakos/ inclinado, ‘de calquera
maneira, como saíu’], штучки-дрючки [/xtuchki-driuchki/ cousas pequeniñas, ‘cousas
insignificantes, sen importancia’], с бухты-барахты [/s bughti-baraghti/ ‘sen pensar,
sen preparar’], шуры-муры [/xuri-muri/ ‘intrigas’], тити-мити [/titi-miti/ ‘cartos’],
тяп да ляп [/tiap da liap/ ‘mal feito, unha chafallada’], тары-бары [/tari-bari/ ‘falar
por falar, sen facer nada’] (rima + compoñentes únicos).
O feito de que en contextos de usos non-estándar se reforcen precisamente estas
características constitúe unha proba indirecta de que a irregularidade na forma favorece
a creación dun efecto de carácter nacional. Así, os compoñentes únicos das UUFF
попасть впросак [caer no vprosak, ‘atoparse nunha situación incómoda’] e бить
баклуши [golpea-las bakluxi 190 , ‘lacazanear’] danse en formas que subliñan o seu
carácter inusual (21-22), mentres que no último caso (22) a UF aparece nun contexto
construído sobre aliteracións e que contén a forma обаче 191 , pouco comprensible. A
UF ни кола ни двора [(non ter) nin pau nin patio, ‘non ter absolutamente nada’], que
contén compoñentes con rima, sitúase (en forma elíptica) nun contexto con rima, onde
abundan as aliteracións e as asonancias (23).
190 N. do t.: Véxase a nota 1.
191 N. do t.: Forma que non se utiliza en ruso.
272 Centro Ramón Piñeiro para a Investigación en Humanidades. Santiago de Compostela 2009