Descarga en formato PDF - Centro Ramón Piñeiro para a ...

Anatolij Baránov e Dmitrij Dobrovol’skij. Aspectos teóricos da fraseoloxía
que nunha lingua natural xeralmente se corresponde co corpo humano (comp. os
numerosos traballos sobre o antropocentrismo da semántica lingüística).
No límite da reinterpretación intensional atópanse aqueles casos nos que o intensional,
se non se teñen coñecementos de etimoloxía, resulta opaco, comp. заливать/забивать
баки [enche-los depósitos, ‘dar escusas que non son verdade, contar mentiras’]: И мне,
конечно, обидно за честных коммунистов, особенно людей пожилого возраста,
которым забивают баки [E a min, obviamente, resúltame ofensivo polos comunistas
honrados, sobre todo a xente anciá, ós que lles enchen os depósitos] (Corpus xorn.); –
Ты же ведь чердачник, Копченый, а не мокрушник, поэтому, пока не поздно,
колись – где взял золотой браслет? И если ты надумаешь мне забивать баки, то
про наш предстоящий разговор я тебе все объяснил... [Ti o que es é un aduaneiro,
Afumado, e non un asasino; por iso, antes de que sexa tarde, admíteo: onde collíche-la
pulseira de ouro? E se te-la intención de encherme os depósitos xa che expliquei todo
o concernente á nosa conversa...] (Irmáns Veiner. A era da misericordia, Эра
милосердия). En todos estes casos o significado «literal» está escurecido.
1.1.1.3. Reinterpretación por compoñentes: (a1 & ‘a1’ +...+ ak & ‘ak’ + an
& ‘an’) → A = (a1 & ‘b1’, ..., ak & ‘bk’, an & ‘bn’)
Por reinterpretación por compoñentes enténdese aquel modo de formación de UUFF
que non presupón o desprazamento de significado tropolóxico dunha combinación de
palabras, senón que «recompón» a UF a partir de todas e cada unha das palabras que se
reinterpretan. Seguindo este modelo, a miúdo xorden UUFF baseadas na
convencionalización dun xogo de palabras. Así, o fraseoloxismo отставной козы
барабанщик [tamborileiro de cabra retirada, ‘persoa de pouca ou nula importancia’]
non ten significado literal (tanto no sentido extensional coma no intensional) e xurdiu
como resultado da reinterpretación dos seus compoñentes, cada un dos cales pode ser
entendido como indicador dun status social baixo.
Comp.: —Тi tes visto tolos de verdade? —preguntoulle o velliño submiso, prostrado
por cousa das hemorroides, á moza médica en prácticas. Na tenda botáronse a rir. —A
ver, eu non son unha psiquiatra —respondeu ela turbada. —Iso, iso —constataba o
velliño coa satisfacción dun bébedo— non hai xeito de ocultalo, ti es practicamente
unha doutora e eu son отставной козы барабанщик! [o tamborileiro dunha cabra
retirada!] (Corpus pros. rus.). Neste caso seguimos estando ante a reinterpretación dun
todo, xa que ningún dos compoñentes da expresión fraseolóxica se corresponde co
significado literal da palabra en cuestión (comp. en contraposición a isto o punto
1.1.1.4.). Comp. tamén as UUFF не пришей кобыле хвост [non cósa-lo rabo á egua,
‘díselle a unha persoa que non ten nada que ver cunha situación ou asunto’] e
десятая/седьмая вода на киселе [a décima/sétima auga no kísel 31 , ‘familiar moi
afastado’]: Были, конечно, и математики, и физики, но гуманитариев и
31 N. do t.: Kísel é a xelea tradicional rusa, que se fai cocendo avea ou froitas con fécula.
36 Centro Ramón Piñeiro para a Investigación en Humanidades. Santiago de Compostela 2009