GEREKCELI-KARAR

Hile ve desise; suçun maddi öğesi bir kimseyi kandırabilecek nitelikteki hile ve
desiselerde haksız yararın sağlanmasıdır.
Hile ve desisenin bir kimseyi kandırabilecek nitelikte olması; yasamızda bu husus
açıkça “bir kişiyi kandırabilecek nitelikte” ibaresi ile ifade edilmiştir. Hile ve desisenin
kandırıcılık niteliği, yöneldiği kişi veya kişilerin aldanma yeteneği diğer bir deyişle sübjektif
durumları itibari ile olaysal olarak değerlendirilmelidir. Objektif bir değerlendirme ile
kandırıcılık niteliği belirlenmeye çalışıldığı takdirde herkes için genel ve objektif bir ölçütün
bulunmasındaki zorluk yanında daha çabuk kandırabilecek zeka seviyesine sahip insanlar hukuki
korunmadan yoksun kalacaklardır. Bu nedenle hile ve desisenin kandırıcılık niteliğine ulaşıp
ulaşmadığı her somut olayda, olayın özelliği, mağdurun durumu, faille olan ilişkisi, kullanılan
hile, desise v.b kriterler ayrı ayrı ele alınarak yargıç tarafından değerlendirilmelidir. Bu bağlamda
“geometrik silsile” gereğince artış dolayısıyla vaat edenin bir süre sonra yükümlülüklerinin
yerine getirememesi halinde dolandırıcılık suçunun oluşup oluşmayacağı öğretide tartışılmış,
vaat edenin gelecekte yükümlülüklerini yerine getiremeyeceği kaçınılmazsa, hayali bir girişim
söz konusu olduğundan, hayali bir girişim söz konusu olduğundan, yükümlülüğün yerine
getirilemediği anda dolandırıcılık suçunun oluşacağı kabul edilmiştir.
Yargıtay Ceza Genel Kurulu’nun 17/06/2003 tarih, 2003/10-166 Esas karar sayılı
ilamında da belirtildiği üzere “ dolandırıcılık suçlarında hile ve desisenin kandırıcılık niteliği,
olayın özelliği, failin durumu, mağdurla olan ilişkisi ve kullanılan hilenin şekli gibi ölçütler
nazara alınarak olaysal olarak saptanmalıdır” şeklinde ilamları olduğu bilinmektedir.
C-RESMİ VE ÖZEL BELGEDE SAHTECİLİK SUÇU
TCK nun 204.maddesinde bir resmi belgeyi sahte olarak düzenleyen kişinin
cezalandırılacağı öngörülmüştür. Resmi belge, bir kamu görevlisi tarafından görevi gereği olarak
düzenlenen yazıyı ifade etmektedir. Bu itibarla, düzenlenen belge ile kamu görevlisinin ifa ettiği
görev arasında bir irtibatın bulunması gerekir.
Söz konusu suç, seçimlik hareketli bir suç olarak tanımlanmıştır. Birinci seçimlik
hareket, resmi belgeyi sahte olarak düzenlemektir. Bu seçimlik hareket ile resmi belge esasında
mevcut olmadığı halde mevcutmuş gibi sahte olarak üretilmektedir. Sahtelikten söz edebilmek
için düzenlenen belgenin, gerçek bir belge olduğu konusunda kişiyi yanıltıcı nitelikte olması
gerekir.
İkinci seçimlik hareket, gerçek bir resmi belgeyi başkalarını aldatacak şekilde
değiştirmektir. Bu seçimlik hareket ile esasında mevcut olan resmi belge üzerinde silmek veya
ilaveler yapmak suretiyle değişiklik yapılmaktadır. Mevcut olan resmi belge üzerinde
sahtecilikten söz edebilmek için, yapılan değişikliğin aldatıcı nitelikte olması gerekir.
Üçüncü seçimlik hareket ise, sahte resmi belgeyi kullanmaktır. Kullanılan sahte
belgenin, kişinin kendisi veya başkası tarafından düzenlenmiş olmasının bir önemi yoktur.
TCK nun 207.maddesinde de özel belgede sahtecilik suçu tanımlanmış ve suçun
konusunun özel belge olduğu belirtilmiştir.
Söz konusu suçu oluşturan hareketlerden biri özel belgeyi sahte olarak düzenlemektir.
Özel belge esasında, mevcut olmadığı halde mevcutmuş gibi sahte olarak üretilmektedir. Suç
gerçek bir özel belgeyi başkalarını aldatacak şekilde değiştirmek suretiyle değiştirebilir. Suçun
tamamlanabilmesi için, bu iki seçimlik hareketten birinin gerçekleşmesinin yanı sıra düzenlenen
sahte belgenin kullanılması gerekir.
Sanıkların üzerlerine atılı suçlarla ilgili olarak nazari bilgiler kısaca yukarıda
anlatıldığı şekildedir.
567/678