rustem-cudi-ideoloji

Di bingeh de zanista rast, divê li dijî sîstemê be, ji ber ku zanist li tiştên nû digere. Sîstem statûko
ye. Sîstem çi ye Sîstem xwe ava dike û xwe diparêze. Yanî muhafezekar e. Lê zanist ne muhafezekar
e. Zanist digihîje astekê û dinêre ku ew ast ne bes e, ji wê astê xwe çipî astekî din dike. Tu carî dawiya
wê nayê, her demê tiştên nû dizane, timî li pey tiştên nû ye. Li pey azadiyê ye. Ji bo vê, însanên ku bi
zanistê re mijûl dibin divê her demê bi sîstema desthilatdar re nakokiyên wan hebin.
Lê di roja me ya îro de em lê temaşe dikin ku bi rengê artêşan însan û zanyar di bin xizmeta
sîstema desthilatdar de ne. Em dikarin ji vê re çi bêjin Em dikarin bêjin ku ev zanistperestî ye.
Kapîtalîzm li gorî feodalîzmê zanist esas girt, lê ji bo aramiya civakê esas negirt. Ji bo tundkirina
desthilatdariya xwe, hikmê xwe, zanebûna civakê kir bin yekdestiya xwe. Berhemên zanistê ji bo kar û
qezencan ji xwe re esas girt.
Ji bo vê dema ku nasnameya îdeolojîk a kapîtalîzmê tê nîqaşkirin û mirov dibêje yek ji bingehê
nasnameya îdeolojîk a kapîtalîzmê fikrê zanistî ye, ya rastî bi mirovan fikrê zanistî rast tê. Fikrê zanistî
tiştekî li xweşiya mirov pê tê. Lê nêzikbûna kapîtalîzmê ya ku ji zanist re diyar dike, ka heta kîjan astê
nêzikbûneke ne zanistî ye, nêzikbûneke zanistperestiyê ye û li ser esasê ku li gel xwe bihêle, bi kar
bîne.
Ji bo vê hişmendîparêzî (aqilcîtî-rasyonalîzm) û zanistperestî (îlmcîtî) weke gotin yan jî têgîn dema
em hişmendî, hişmendîparêzî, zanistî û zanistparêztî digirin dest divê mirov wan ji hev cuda bike.
Dema em weke têgîn digirin dest çi tê bîra me Tişta tê bîra me ev e, zanistî û xebata aqil a ku
navenda wê Ewrûpa û Rojava ye, zilamê bi rengê xwe spî derxistiye, tavilê ev tê bîra me. Yanî
hişmendîparêzî û zanistperestiya ku navenda wê Ewrûpa ye, Rojava ye, Bakurê Emerîka ye, li ser
esasê xwe navend esas digirin. Ew agahiyên ku gihanê weke rastiyeke mutleq esas digirin. Ev jî
encama lêkolîneke wiha bi gelemperî ya mirovahiyê na, encama hewldaneke ji aliyê zilamê spî ve
hatiye kirin e. Yanî ne encamên lêkolînên hemû civak gihîştiyê ye. Tenê çînek cihê xwe tê de digire û
ne civak. Lewra di wê zanistê de desthiltdarî heye, serwerî heye, nijatperestiyeke biyolojîk heye.
Desthilatiya zilam heye, ji bo vê ne zanista azad e, lê zanistperestî ye. Ji bo vê ne aqilê azad e,
hişmendîparêzî ye. Weke têgihîştin mirov wiha bigire dest wê rastir be.
Ji ber vê tiştê ku îro em nîqaş dikin û li dijî wê derdikevin di esas de ev e! Ne ku em li dijî zanistê
ne, mînak carna dema em dibêjin ev nêzikbûneke ne zanistî ye, zanistperestî ye, hişmendîparêzî ye,
hinek kes dibêjin PKK li dijî zanist û aqil derdikeve. PKK heta asta dawiyê bi aqil û zanistê re ye. Ji
bo xwe metodên zanistî esas digire. Lê PKK zanistê tenê di çarçoveya agahî û zanistiya zilamê spî yê
ku di Rojavayê Ewrûpa, Bakurê Emerîka dijîn de nagire dest! Ew ji zanistê re nêzikbûneke yekdestî
ye, lewra em wê red dikin.
Bingehê Din Ê Nasnameya Kapîtalîzmê Teşkîl Dike Ferdparêzî ye;
Esas cewherê nasnameya îdeolojîk a kapîtalîzmê ferdparêzî ye. Ferdparêzî esasê wê ye. Lewra
kapîtalîzm heta dawiyê ezeziyê derdixe pêş. Ji bo ferd, weke maf, kesayet, qada tevgera wê ye. Ji ber
ku bi taybet di dema kevn de, di serdema feodalîzmê de, di serdema ku dogmatîzm dînê yekxwedatî tê
de serwer bû, ferd heta asta dawiyê dihate înkarkirin. Civaka kevneperest, desthilatdarî li ser ferd heta
dawiyê serwer e. Tevgera ferd, çûn û hatina wî/ê, teşegirtina ferd, şêwazê jiyana wî/ê hemûyî ji aliyê
xwe ve diyar dike. Ji ber vê mirov nikare rastî hebûn û îradeya ferd bê. Ferd wek kopya ye. Qadeke ku
ferd bi awayekî azad xwe tê de îfade bike tune ye. Yanî mafê civaka kevneşop serwer e. Mafê civaka
serwer jî çi ye Mafê desthilatdariyê ye. Yanî mafê civakî yê xwezayî nîne, mafê desthilatdariyê tenê
heye. Desthilatdarî serweriyê, îqtîdarê di bin tekela xwe de dihêle. Ji bo vê jî maf di sînorê hinek
însanan de dimîne.
Însanê wiha azad, jêhatî karibin tiştekî derbixin û maceraperest bin, desthilatdarî van tiştan
hemûyan asteng dike. Di serdema feodalîzmê de desthilatdarî, bi taybetî jî tîpekî mirovan ê bê îrade
derdixe. Tîpekî ji însanên bê îrade, bê hewldan, tenê li ser esasê kopyakirinê çêdike.
Bingehîn e û divê mirov ji wê xetê û çarçoveyê dernekevin. Ev çi ne, ev tu demê rê ji pêşketinê re
venakin. Mînak, çawa mirov çavên xwe li jiyanê vedikin, bav û dayîkên xwe çawa dibînin weke wan
dikin. Ji rêka wan derketin weke mezintirîn guneh tê dîtin. Lewra ji bo ferd pîvanên malbata xwe,
desthilatiya ku di bin serweriya wê de esas girtin pîvaneke exlaqî ye. Wê çaxê di serdema feodaliyê de
însanên baş çawa tên nirxandin; dibêjin filan kes di hedê xwe de ye, gavên pêş de ji xwe zêdetir
navêje, çep û rastê xwe temaşe nake, dayîk û bavê wî/ê çawa dikin ew jî wiha dike. Desthilatdar yan jî
serwer çi dibêjin ew wiha pêk tîne. Îtaetê esas digire. Yanî qebûlkirinê ji bo xwe bingehîn digire.
Şêwaz û lêgerînên wî/ê bi xwe tune ne. Çalak nîne, înzîwayê esas digire, di çarçoveya sînorên xwe de
ye.
32