Uygur, Qaqauz, Quzey Qafqaz turkl??rinin ?d ... - Folklor İnstitutu

Lakin Moldova hökuməti bununla razılaşmasa da, Sovet
hökumətinin basqılarını, yaranmış ağır iqtisadi-siyasi durumu,
ölkənin bir hissəsində Moskvanın əli ilə rusların Dnestryanı
Respublika yaratmalarını nəzərə alaraq qaqauzlarla münaqişəyə
girmək istəmir. Qaqauzlar Moskvanın Moldovanın müstəqilliyinə
qısqanclıqla yanaşaraq ölkəni iqtisadi böhran və milli
münaqişələr burulğanına salmaq istəyini, beynəlxalq aləmdə
baş verənləri nəzərə almadan 1990-cı ildə Qaqauz Respublikası
yaratdıqlarını elan edirlər. Rusiyanin xüsusi xidmət orqanları
Moldovanı münaqişə bölgəsinə çevirmək üçün millətçi
gənclərin narazılığından istifadə etmək istəyir. Həmin il noyabr
ayının 25-də bir qrup milliyyətçi moldovan gənci könüllü dəstələr
təşkil edərək qaqauzların üzərinə yeridilir. Moldovanlarla
qaqauzlar arasında baş verə biləcək silahlı toqquşmanın qarşısı
vaxtında alınır. Amma müstəqilliyini elan etmiş Qaqauz Yeri
Respublikası, bütün cəhdlərə baxmayaraq, heç bir ölkə tərəfindən
tanınmır. Hətta Türkiyə və Azərbaycan kimi qaqauzlara
hər cür yardım etməyə hazır olan ölkələr də! Bu da səbəbsiz
deyildi. Yaranmış qurum özünün iqtisadi, siyasi və coğrafi
durumunu, beynəlxalq vəziyyəti nəzərə almırdı.
Moldova hökumətinin susması 23.12.1994-cü ilədək davam
etdi. Həmin ilin noyabrında Moldova Məclisi Qaqauz Yeri
Muxtar Vilayəti yaradılması haqqında qanun qəbul etdi. Bu
qanun qaqauzların Moldova tərkibində milli haqlarını qoruyaraq
yaşamalarını tənzimlədi (Bulgar S., 1999:75).
2.2. Qaqauz türkcəsinin ilk yazılı qaynaqları
Rusiya uzun illər Osmanlı dövlətinin tərkibində olmuş, Osmanlılarla
eyni dildə danışan və eyni mədəniyyətin daşıyıcısı olan
qaqauzları yeni işğal etdiyi bölgəyə köçürdükdən sonra onları
keçmişindən qoparmaq üçün dini inanclarının möhkəmlənməsinə
114
PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com