Uygur, Qaqauz, Quzey Qafqaz turkl??rinin ?d ... - Folklor İnstitutu

Onların mübarizələri düz bir əsrdən sonra gerçəkləşmə yolunu
tutmuşdur. İndi dövlət başçıları da görüşlərində, toplantılarında
bu məsələni tez-tez gündəmə gətirirlər. Bu gün türk
dünyasının birləşməsi uğrunda bir çox mühüm addımlar
atılmışdır. Lakin buna qədər türk qövmünün keçdiyi tarixi
yol olduqca çətin – enişli, yoxuşlu olmuşdur. Dəfələrlə bağrından
bıçaqlanmış, parçalanmış, sürgünlərin qurbanı olmuşdur.
Öz doğma torpaqlarından didərgin düşmüş, sürgün edilmişdir.
Sürgünlər təkcə ziyalıları öz ağuşuna almamışdır. Milyonlarla
türk imperialist hökumətlərin qurbanı olmuşdur. O
və ya bu şəkildə türklərin qətlə yetirilməsi fərmanları verilmişdir.
Rusiya və onun varisi olan Sovetlər birliyi yalnız
işğal etdiyi ərazilərdə deyil hətta xariçi ölkələrdəki türklərə
də divan tutmuşdur. Baymirza Hayit yazır ki, Kaşqarda polis
idarəsinə rəhbərlik edən sovet vətəndaşı Mavlanov bir gündə
6.000 nəfəri güllələtmiş, 300.000-dən çox Doğu Türküstanlını
həbs etdirmiş və 10.000-dən çox ailənin malını müadirə
etmişdir. İkinci Dünya Savaşı illərində Avropaya getmək
məcburiyyətində qalan Quzey Qafqaz müsəlmanlarını İngilislər
Sovetlərə təhvil verdilər ki, vətənə qaytarsınlar. 1945ci
ilin mayın 28-də həmin insanları Sovet qoşunları Avstriyanın
Drau çayı sahilində kütləvi güllələmişlər. Yüzlərlə
qadının və uşağın da məhv edildiyi həmin yerdə abidə qoyulmuş
və hadisə tarixə Drau faciəsi kimi daxil edilmişdir.
Dəfələrlə torpaqlarından – ata-baba yurdlarından didərgin
düşmüş, bu azmış kimi, güllələnmiş, bilərəkdən məhv edilmişlər.
İstər axıska türklərinin taleyi, istər Ermənistan qaçqınlarının
taleyi, istərsə də Drau faciəsi bunun açıq göstəricisidir.
Bu cür örnəklər yüzlərlədir. Keçmiş sovet məka-
6
PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com