Uygur, Qaqauz, Quzey Qafqaz turkl??rinin ?d ... - Folklor İnstitutu

sində çap olunan ilk kitab sayılır. Kiabda şairin öz şeirləri ilə
yanaşı, rus dilindən etdiyi bədii tərcümələr də vardır.
1924-cü ildə nəşr olunan ilk qaraçay-malkar türkcəsindəki
qəzetə - “Tavlu caşav” (Dağlı yaşamı) qəzetinə İsmayıl Akbayov
redaktor təyin edilir. Həmin illərdə “Ana tili” dərsliyini,
“Tilmanc” (Rusca-qaraçay türkcəsində sözlük) kitablarını çap
etdirir. Onun Süleyman Cələbinin “Mövlud-i şərif”indən qaraçay-malkar
türkcəsinə etdiyi çevirmə və özünün yazdığı “Mövlud”
xalq arasında geniş yayılır. Bütün bunlar Sovet xüsusu
xidmət orqanlarının diqqətindən yayınmır. 1937-ci ildə
minlərlə vətənsevər və aydın kimi İsmayıl Akbayov da həbs
olunur. Sonrakı taleyi haqqında bilgi yoxdur.
İsmail Unux ulu Semenov (Semenlanı) (1891, Kuban quberniyasının
Uçkulan kəndi-1981) Qaraçay-malkar şeirində fəlsəfi
düşüncənin və poetik sözün zirvəsini xalq şairi, nəğməkar
İsmail Semenovun (Semenlanı) yaradıcılığı təşkil edir. O, məşhur
“Minnitav” (Elbrus dağı) mahnısının, “Aktamak” lirik-epik
poemasının və b. poetik parçaların yazarıdır. Bu poema dağlının
yüksək və ülvi sevgisi haqqındadır. Poemada simvolikadan fəlsəfi
səviyyədə istifadə olunmuşdur. Burada təbiətin gözəl mənzərələri
canlanır, milli adət və ənənələr göstərilir. Xalq şeirləri
üslubunda yazıları ilə ədəbiyyata gələn İ.Semenov 1920-ci illərdən
modern şeir yaradıcılığına başlamışdır. 1939-cu ildə ermənilərin
milli qəhrəmanı Sasunlu Davudun 1000 illiyinə Yerevan
şəhərində təşkil olunmuş şeir müsabiqəsində birinci mükafata
layiq görülməsinə baxmayaraq həmişə sıxışdırılmış, şeirlərinin
çapına qadağalar qoyulmuşdur. Buna baxmayaraq ömrünün sonunadək
antisovet ruhlu şeirlər yazmaqdan çəkinməmişdir.
İsmail Semenov cəsarəti, qətiyyəti və dönməzliyi ilə nəinki
qaraçay-malkalar arasında, Quzey Qafqazın hər yerində nüfuzlu
bir şəxs kimi tanınmışdır.
257
PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com