Libër leximi i gjuhës shqipe

Si gjendet fjala në fjalor?
TË KËRKOJMË FJALË NË FJALOR
Për t'i gjetur sa më shpejt e më lehtë fjalët në fjalor, duhet ta dimë alfabetin
e gjuhës përmendsh. Po kështu duhet të dimë se në krye të secilës faqe
të fjalorit janë dy fjalë e këto quhen fjalë drejtuese. Në anën e majtë fjalë
drejtuese është fjala e parë e faqes, ndërsa në anën e djathtë fjala e fundit e
asaj faqeje.
Fjalët në krye jepen në trajtën përfaqësuese:
a) Emrat jepen në rasën emërore të pashquar, në numrin njëjës, ndërsa
i prapavijnë mbaresat e shquarsisë dhe shumësit.
b) Mbiemrat jepen në shkallën pohore, në gjininë mashkullore dhe
femërore. Nyjat te mbiemrat e nyjshëm jepen në kllapa.
c) Foljet jepen në trajtën përfaqësuese të tyre (mënyra dëftore, koha e
tashme, veta e parë njëjës), si dhe trajtat e së kyerës së thjeshtë dhe pjesores.
Si shembull nga Fjalori i gjuhës së sotme shqipe do të sjellim foljen
lexoj, lexoj emrin lexues dhe mbiemrin i lexueshëm.
lexueshëm
128
LEX/OJ kal. ~OVA, ~UAR.
1. Shkoqit fjalët e shkruara në letër a diku tjetër,
duke i shqiptuar me zë ose duke i përshkuar me
mend. Lexoj letrën. Lexoj librin (gazetën, revistën).
Lexoj bukur (rrjedhshëm, shpejt, ngadalë, keq).
Lexoj fjalë për fjalë. Di të shkruajë e të lexojë.
2. Ndjek me sy shenjat e ndryshme të diçkaje të
shkruar, arrij t'i kuptoj a t'i zbërthej ato dhe i
shqiptoj me zë a i riprodhoj me mend fjalët me të
cilat emërtohen; jam i aftë të kuptoj diçka të
shkruar, di, mund të kuptoj ç'shkruhet. Lexoj
numrat. Lexon notat muzikore. E lexon hartën
gjeografike. Lexoj (një skicë, një projekt).
Lexoj sahatin e ujit (termometrin). Lexoj një njoftim
të shifruar. Lexon frëngjisht (gjermanisht). Lexon
në dy (tri) gjuhë.
3. Njihem me përmbajtjen e diçkaje të shkruar;
ndjek rregullisht një botim periodik, veprat e një
autori etj. Lexon shumë romane. E lexon me ëndje
atë autor.