Libër leximi i gjuhës shqipe

RASA KALLËZORE
Rasa kallëzore ka dy forma: pa parafjalë dhe me parafjalë. Funksioni
kryesor i rasës kallëzore pa parafjalë është për të treguar frymorin ose
sendin të cilin e përfshin veprimi i foljes.
Në sintaksë kjo gjymtyrë e fjalisë quhet kundrinë e drejtë. Format me
parafjalë përdoren jo për të treguar objektin themelor të fjalisë, por për të
plotësuar një gjymtyrë të saj. Kallëzorja e shqipes i merr këto parafjalë: në,
mbi, nën, me, pa, për etj.
Kjo rasë gjendet me pyetjet: kë?, cilin?, cilën?, cilët?, cilat?
Rasa kallëzore shumë shpesh përdoret në bashkëvajtje me trajtat e
shkurtra të përemrave vetorë të rasës kallëzore. Prandaj edhe pse për këtë
do të bëhet fjalë më vonë kur do të mësojmë për përemrat vetorë, është
mjaft e dobishme që këto trajtat e shkurtra t’i japim në formë tabelore:
Funksioni i rasës kallëzore
Emri në rasën kallëzore përdoret kur është:
a) kundrinë e drejtë e një foljeje për të treguar sendin mbi të cilin bie
drejtpërdrejt veprimi. P.sh.: Pas tërmetit rindërtuam kryeqytetin tonë,
Shkupin. Shkrova një letër për nënën. Bëri kërkesë për t'u pranuar në fakultet.
I ftova shokët për drekë. Ata hanë bukë rregullisht në orën 12.
b) plotësues i një foljeje për të treguar: kohë, sasi etj.: Verën e kaluam
së bashku. Gjithë natën ra shi. Këtë libër e kam blerë 200 denarë. Sa ton
peshon ngarkesa?
30
Agimi
(Teuta)
më
mua
të pyeti ty
e atë
Agimi
(Teuta)
për
shokun.
shokët.
mësimin.
mësimet.
na
ne
ju pyeti ju
i
ata
ato
për
shokun.
shokët.
mësimin.
mësimet.