Libër leximi i gjuhës shqipe

PYETJE DHE DETYRA
�Ritregojeni këtë përrallë.
�Ç'janë përrallat?
�A dini edhe ju ndonjë përrallë? A mund ta tregoni ndonjë prej tyre?
�Luteni gjyshin, gjyshen apo prindin t'jua tregojë një përrallë dhe
shkruajeni në fletore.
Përrallat janë lloji më i njohur i tregimeve popullore. Përralla është një
tregim i trilluar, plot fantazi dhe elemente të çuditshme në subjekt me anë të
së cilës paraqiten mendimet dhe ëndërrimet e njerëzimit në formë alegorike.
Ato janë të përhapura në të gjithë botën dhe janë tepër të pëlqyera si
për vlerat filozofike, ashtu edhe për vlerat e tyre didaktike.
Përrallat tregohen në prozë dhe në qendrën e tyre kanë personazhe dhe
ngjarje të çuditshme, fuqitë shkatërrimtare të natyrës, si vërshimet e lumenjve
etj. Të gjitha këto fantazia popullore i personifikoi në qenie të mbinatyrshme
dhe u dha emra të ndryshëm, si Kuçedra, Lubia etj.
Populli u përpoq gjithmonë t'i mposhtë këto forca të natyrës edhe pse
atëherë nuk mund t'i kuptonte dhe t'i shpjegonte.
Ideja themelore e përrallave është fitorja e së mirës mbi të keqen, dëshira
për lumturinë e njeriut.
MITI
Miti është lloj i veçantë i krijimtarisë gojore popullore, rrëfenjë për qenie
të mbinatyrshme, për heronj legjendarë, për ngjarje e dukuri të çuditshme,
ku pasqyrohen parafytyrimet primitive të njerëzve për prejardhjen e botës e
të jetës mbi tokë, për natyrën dhe shoqërinë; rrëfenjë e trilluar, për diçka që
nuk ka qenë e nuk është në të vërtetë.
PËRBINDËSHI I BISTRICËS
Këtu, në Bistricë, pat jetuar dikur një përbindësh, një gjarpër i madh.
Hante njerëz dhe bagëti ky gjarpër i pangopur, prishte pemë dhe të mbjella,
rrëzonte kasolle dhe shtëpi, shkretonte vendin rreth e rrotull, tek vërtitej si i
tërbuar.
Pse s'e vrisnin? E si ta vrisje? S'ishte gjarpër sidokudo, po katana. Ai,
164