Libër leximi i gjuhës shqipe

Shpjegim:
Në fragmentin e shkëputur nga romani "Lumi i vdekur" shquhen çastet
që tregojnë: shpërnguljen e familjes së Pilo Shpiragut dhe dhimbjet e lindjes
që e kanë shtrënguar gruan e tij, e cila përpëlitet në qerren që lëviz rrugës me
gropa fushës së Myzeqesë. Në të dyja rastet përmes rrëfimit të qetë, Jakov
Xoxa shpreh, botën e ngarkuar me reflekse, përfytyrime e asociacione të
pasura, botën psikologjike të personazheve, si dhe drithërima të brendshme,
të thella shpirtërore... E gjithë rruga që përshkon karvani ka një domethënie
simbolike.
Varfëria, rruga me llucë, qerret me qetë e lodhura, karrocat e mbushura
me njerëz dhe dengje leckash është rruga e jetës së familjeve Myzeqare në
vitet '30. Tiparet përcaktuese të personazheve dalin që të përgatisnin për
ngjarjet e mëpastajme: plaka me urimet dhe mallkimet e saj, Pilo me
zemërimin dhe përgjegjësinë e prijësit të karvanit; Lili i vogël që e sheh botën
ende përmes përngjumjes nga lëkundja e qerres, Vita në prag të shpërthimit
të vajzërisë; gruaja shtatzënë me dhimbjet e rënkimet që s'dihen në janë ogur
i mirë apo i keq. Pamjet, përshkrimet, gjendjet janë dhënë me një leksik aq të
përshtatshëm dhe aq të pasur, sa të duket sikur i ke të gjalla para syve. Kjo
është dhe nga veçoritë më karakteristike të stilit të J. Xoxes.
PYETJE DHE DETYRA
�Ç'është fabula?
�Ç'është tema?
�Ç'është ideja?
�Ku qëndron dallimi ndërmjet fabulës dhe përmbajtjes së veprës letrare?
�Lexojeni në tërësi romanin "Lumi i vdekur". Analizojeni këtë vepër letrare:
shkruani në fletore për personazhet, fabulën, temën dhe idenë e veprës.
Për t'ju ndihmuar për detyrën e dhënë, po japim këtë skemë:
LUMI I VDEKUR
Tema: Jeta e vështirë e fshatit të Myzeqesë gjatë viteve 1938 - 1939
Fati i tri familjeve:
- Familja Shpiragu e dëbuar nga beu i vendit;
- Familja Tafilaj, kosovarë të dëbuar nga pushtuesi serb;
- Familja e Koz Dynjasë, vendase nga fshati Trokth.
Linjat paralele:
- Vështirësitë e jetës e mbijetesës së fshatarëve përballë bejlerëve e
tregtarëve;
- Dashuria e Vitës me Adilin (një bashkim simbolik).
191