Libër leximi i gjuhës shqipe

DREJTSHKRIM DHE DREJTSHQIPTIM
- Parashtesa sh- vendoset përpara fjalëve që fillojnë me një bashkëtingëllore
të shurdhët: f, k, p, q, t, th.
- Parashtesa zh- vendoset përpara fjalëve që fillojnë me një bashkëtingëllore
të zëshme: b, d, g, gj, v.
- Parashtesa ç- vendoset përpara fjalëve që fillojnë me tingëllueset l, ll,
r, rr, m, n, nj, j dhe me zanore.
- Emrat që mbarojnë me -im, -je, bashkohen me parashtesën mos-.
- Emrat që mbarojnë me -i-(ë)si, -(ë)ri, bashkohen me parashtesën pa-
MENDONI DHE PËRGJIGJUNI
1. Pse quhen fjalë të përbëra?
FJALËT E PËRBËRA
Fjalë të përbëra (kompozita) quhen ato fjalë që formohen nga bashkimi
i dy fjalëve bazë, si: bregdet, dyluftim, peshkaqen, atdhe, kryeqytet,
dorështrënguar, zemërthyer, mbarëvajtje, shumëkatëshe etj.
Nga shembujt e mësipërm shihet se fjalët e përbëra formohen duke u
bashkuar:
1. Dy emra si p.sh.: bregdet (breg+det).
2. Një emër me një mbiemër, p.sh.: sylarmë (sy+i larmë).
3. Një numëror me një emër ose mbiemër, si p.sh.: dyluftim, (dy+
luftim), dyjavor (dy+javor).
4. Një folje me një emër, p.sh.: vëmendje (vë+mendje).
5. Një emër me një folje, p.sh.: dorështrënguar (dorë+shtrënguar).
6. Një ndajfolje me një emër, p.sh.: baraspeshë (baras+peshë), drejtshkrim
(drejt+shkrim), drejtshqiptim (drejt+shqiptim) etj.
FJALËT E PËRNGJITURA
Disa fjalë, duke u përdorur për një kohë të gjatë pranë njëra-tjetrës,
janë bashkuar, përkatësisht janë ngjitur dhe kanë formuar fjalë të përngjitura.
Të këtilla janë:
a) emrat: farefis, gjëegjëzë etj.;
b) numërorët: trembëdhjetë, nëntëmbëdhjetë, dyqind, tetëqind etj.;
c) përemrat: kurrkush, gjithkush etj.;
ç) ndajfoljet: askund, gjithandej etj.;
d) parafjalët: nëpër, përmbi, përveç etj.
70