Libër leximi i gjuhës shqipe

FOLJET KALIMTARE DHE JOKALIMTARE
Kalimtare janë foljet veprimi i të cilave i kalon një personi ose një
sendi tjetër, d.m.th. që pranojnë një kundrinor. Foljet që pranojnë një kundrinor
të drejtë janë folje kalimtare të drejta, p.sh.: Zana çdo ditë e shikon
televizorin. Nëna çdo ditë i ujit lulet.
Foljet që marrin kundrinor të zhdrejtë pa parafjalë janë kalimtare të
zhdrejta, p.sh.: Agroni i hipi makinës. Shpesh ndodh që një folje të marrë
njëkohësisht një kundrinor të drejtë dhe një kundrinor të zhdrejtë pa
parafjalë. P.sh. Ia dhashë librin Lindës.
Folje jokalimtare janë ato që nuk pranojnë kundrinor, si foljet: fle,
eci, rri, qëndroj, dal etj. P.sh. Dje fjeta gjithë ditën. Beni ecte i shqetësuar.
Disa folje përdoren herë si kalimtare, herë si jokalimtare. Për të gjetur
se cilit grup i përkasin, duhet parë se në ç'kuptim janë përdorur.
folje kalimtare: folje jokalimtare:
Mira filloi punën. Mësimi fillon në orën tetë.
Nëna e shkoi perin në gjilpërë. Beni shkon në shkollë herët.
FORMAT VEPRORE DHE JOVEPRORE E FOLJEVE
Foljet kalimtare të drejta kanë dy forma, formën veprore dhe joveprore:
Forma veprore (aktive): laj, fshij, thaj, shkruaj. mësoj, lexoj, punoj ...
Forma joveprore (pasive): lahem, fshihem, thahem, mësohem ...
Veprore janë foljet që tregojnë se subjekti vepron (laj fytyrën, fshij
dhomën, thaj rrobat). Joveprore janë foljet që tregojnë se subjekti pëson,
d.m.th. se i nënshtrohet veprimit të një tjetri ose se veprimi i tij kthehet po
tek ai.
73