You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
przejąć pełnej kontroli nad własnym życiem, stąd rozwijanie<br />
akcji w dwóch planach. Rozbudowując niedużą scenę z aktu<br />
reżyser pozwala postaciom animować lalki symbolizujące ich<br />
samych, a z drugiej pokazuje, że człowiek nie jest w stanie<br />
metaforę „bycia kowalem własnego losu”, a także świata-teatru,<br />
w którym człowiek jest tylko marionetką. Z jednej strony<br />
marionetek”. Kierc umieszczając na scenie podwojone postacie<br />
zaakcentował jeszcze mocniej rozwijaną przez Szaniawskiego<br />
Szaniawskiego. Przeczuwają, że o ich życiu decydują dziwne<br />
zbiegi okoliczności. Działające jak urządzenie do poruszania<br />
gramy, gdzie jest zapisana? W gwiazdach? Wydaje się,<br />
że tak albo podobnie, pytają bohaterowie sztuki Jerzego<br />
regułach, albo – odgrywaniem bajki dla teatrzyku marionetek.<br />
Ale bajeczki bywają napisane. Gdzie jest ta bajeczka, którą<br />
zamieszczona w programie: „Kiedy temu, co się ludziom<br />
wydarza, brakuje uzasadnienia – los wydaje się grą o nieznanych<br />
losu i poszukiwaniem porozumienia z drugim człowiekiem.<br />
Przesłanie spektaklu dobrze oddaje wypowiedź reżysera,<br />
losu, niesłusznym oskarżeniu, moralnej krzywdzie, stał się<br />
pretekstem do refleksji nad możliwością zmiany własnego<br />
z 2003 roku. W wałbrzyskiej inscenizacji zarysowany<br />
przez Szaniawskiego dramat o przypadkowości ludzkiego<br />
pozwoliło znacznie poszerzyć perspektywy interpretacyjne,<br />
jest „Kowal, pieniądze i gwiazdy” w reż. Bogusława Kierca<br />
sie przy realizacji sztuki pisanej dla teatru dramatycznego.<br />
Przedstawieniem, w którym wprowadzenie marionetki<br />
których wykorzystuje się równocześnie grę w żywym planie<br />
oraz animację lalką, tym bardziej, gdy taki zamysł pojawia<br />
metafizycznych, jest wiele.<br />
Interesujące wydają mi się szczególnie spektakle, w<br />
Przykładów zastosowania lalki w teatrze współczesnym,<br />
do ukazania złożonych problemów egzystencjalnych czy<br />
nawet za równoprawnego partnera aktora, a nieraz (jak to było<br />
np. w teatrze Kantora) za element ważniejszy od człowieka.<br />
zainspirowała Creiga do stworzenia rewolucyjnej koncepcji<br />
aktora-nadmarionety. Od tej pory lalkę nobilitowano, uznano ją<br />
sztuczności baletu. Wielu badaczy Wielkiej Reformy Teatru<br />
opowiada się za tym, że to właśnie fascynacja lalką obrzędową<br />
Rozważał tym samym problem artysty, który niezdolny jest<br />
dorównać najprostszej lalce, przeciwstawionej pretensjonalnej<br />
konstruując specyficzną hierarchię bytów, człowieka umieścił<br />
pomiędzy doskonałością Boga a niewinnością marionetki.<br />
widowiskami dla plebsu albo dla dzieci. Zachwycał się nimi<br />
Henryk von Kleist w „Traktacie o marionetkach”, w którym<br />
przede wszystkim obrzędów rytualnych. Wykorzystywane<br />
w teatrze były dość długo kojarzone z „budą jarmarczną”, z<br />
korzystamy z atrap człowieka - lalek. Stanowią one od<br />
wieków istotny element nie tylko zabaw dziecięcych, ale<br />
wystawie sklepowej, plansza z namalowanym radiowozem<br />
policyjnym etc.), zapominamy zupełnie, że na co dzień<br />
Słowo „atrapa” najczęściej kojarzy się nam z imitacją<br />
jakiegoś przedmiotu (plastikowe jabłka lub prosiaki na<br />
181<br />
(takiego, jaki kreuje świat teatru<br />
lalkowego), bardzo trudno jest o<br />
Kierc ukazuje doskonale, że w świecie<br />
ludzkim, dalekim od idealnego<br />
zerwanie dystansu, gdy bohater<br />
dowie się o zdradzie żony. Bogusław<br />
będzie wyglądać rozmowa Kowala<br />
z Jasiem, tyle że nastąpi chwilowe<br />
blisko siebie, rozmawiają szczerze, w<br />
przeciwieństwie do ich pierwowzoruludzi,<br />
którzy nie potrafią nawet<br />
spojrzeć sobie w oczy. Podobnie<br />
plecami, w odległych punktach<br />
sceny. Marionetki, ustawione bardzo<br />
w tym samym czasie aktorzy<br />
stoją odwróceni do siebie niemal<br />
planie i lalka) nawiązują ze sobą<br />
kontakt tylko w planie lalkowym,<br />
W pierwszym przykładzie,<br />
podwojone postacie (aktor w żywym<br />
tak podczas rozmów Kowala z Panią<br />
(tancerką) oraz z Jasiem (muzykiem).<br />
pomiędzy bohaterami pełniącymi<br />
odmienne role społeczne. Dzieje się<br />
przede wszystkim, uwypuklić<br />
problemy z nawiązaniem dialogu<br />
osiemnastu latach.<br />
Lalka w tej inscenizacji pozwala,<br />
pogodny nastrój, gdy są opowiadane<br />
z perspektywy przeżytej tragedii, po<br />
pogłąbiają tylko nostalgię Kowala,<br />
wydają się podważać względnie<br />
na chwilę poprawić mu nastroju.<br />
Przywoływane sceny z przeszłości<br />
zagadki zaginionych przed laty<br />
pieniędzy, nie jest w stanie nawet<br />
gorszym okresie życia, a wiadomość o<br />
pomyślnym dla bohatera rozwiązaniu<br />
co pozwala uwypuklić tragiczność<br />
losów Kowala, którego poznajemy w<br />
opowiadana „od końca”, poczynając<br />
od aktu III, a skończywszy na I,<br />
przedstawieniu jedynym elementem<br />
scenograficznym. Fabuła jest tu<br />
to w w rozkładanym wozie-teatrze<br />
marionetkowym, który jest w tym<br />
dramatu Szaniawskiego animują lalki<br />
symbolizujące ich samych. Czynią<br />
świata scenicznego powstał spektakl,<br />
w którym aktorzy-bohaterowie<br />
III (występ wiejskich artystów) do<br />
ramy kompozycyjnej i wyznacznika<br />
„Laleczką mnie zwą”<br />
Anna Nowak<br />
teatr
Change language