recenzje - Portret

czytać kilkakrotnie.
górę nad „prozatorstwem” i sięgając po tę książkę trzeba być
przygotowanym na to, że niektóre zdania po prostu trzeba
to nie mamy wątpliwości, że jest to pamiętnik tworzony
z wielkim wyczuciem. Poetyckość niejednokrotnie bierze
pozbawiona akcji w potocznym rozumieniu tego słowa,
pełna nieprzewidzianych skojarzeń, odniesień i powtórzeń,
narratorce mówić o przeszłości w taki sposób, jakby nadal
była dzieckiem. I choć narracja jest bardzo zagmatwana,
odnieść wrażenie, że Jenny Erpenbeck poszła o wiele dalej w
swojej „zabawie” z maskami. Autorka pozwala swojej dorosłej
piżamie”. Bo choć w obydwu przypadkach mamy do czynienia
z dzieckiem jako podmiotem mówiącym, to jednak nietrudno
Nie jest to książka łatwa w odbiorze i szybko znika
pierwsze skojarzenie – skojarzenie z „Chłopcem w pasiastej
ciągnąc za włosy. Oczywiste wydaje się, że nawet dorosłemu
człowiekowi trudno to pojąć…
świata, w którym słychać strzały, w którym ludzie znikają
bez żadnej przyczyny, a kobietę z autobusu wyprowadza się
Stara się ogarnąć swoim umysłem zarówno sytuacje widziane
na ulicy, jak i te zasłyszane. Podejmuje wyzwanie zrozumienia
naiwne dziecko w możliwie najprostszy sposób usiłuje sobie
wytłumaczyć to, co widzi, a także to, czego zobaczyć nie może.
(niektórym się to nawet udało), ale z pewnością oryginalna jest
perspektywa, z której ów totalitaryzm poznajemy. Niewinne i
wszystkich ważnych pojęć. Temat podjęty przez autorkę nie jest
wcale nowatorski, wielu już próbowało pisać o totalitaryzmie
świat, w którym nie tylko słychać wystrzały z pistoletu, ale i
rzeczywistość, która budzi naszą grozę z powodu względności
tej samej rzeczy”.
Świat stworzony piórem Erpenbeck, to świat totalitaryzmu,
nie tylko dojrzewa, ale też przekonuje się, że „nie można dziś
dojechać na słowach jak na szynach, zawsze tą samą drogą do
początku słowa są „obciążone milczeniem jak kulą u nogi”.
Bohaterka powieści na naszych oczach, na kartach książki,
którym „prawie zawsze świeci słońce”, i w którym rosną,
niczym trawa, betonowe pomniki „ku czci”, oraz gdy od
trudniej swój własny świat zdefiniować przez słowa. Tym
bardziej, gdy jest się dzieckiem, mieszka się w mieście, w
literatura” pochodzący z 2005 roku „Słownik”.
Niełatwo tworzy się słownik własnych pojęć. Jeszcze
„Opowieść o starym dziecku”, a tymczasem Wydawnictwo
Czarne podsuwa nam w swojej serii „Inna Europa, inna
swoim rodzinnym kraju zyskała już uznanie zarówno krytyków,
jak i czytelników. W Polsce na wydanie czeka jej debiutancka
w Berlinie Wschodnim wschodząca gwiazda niemieckiej
prozy. A może raczej – wciąż wschodząca gwiazda, ponieważ w
zawodzą, przynoszą cierpienie? Czy potrzeba nam nowego
słownika, by o „Słowniku” pisać? Jenny Erpenbeck to urodzona
Jak pisać o książce, po przeczytaniu której zapada cisza? Jak
używać słów, kiedy po lekturze wiadomo, że słowa są niepewne,
57
samego ojca. Okazuje się, że to
otaczający ją ludzie stworzyli ten
zmuszona do przedefiniowania
stworzonych uprzednio teorii, co
dowiaduje się, czym w „pałacu”
zajmował się jej ojciec, ale też, w
tego, o czym nigdy wcześniej jej
nie mówił. Dziewczyna nie tylko
ludziom obcina się ręce…
Symbolicznym wydaje się
Słowa o słowach
Daria Bruszewska
jego czyny i poglądy pozbawiły wielu
ludzi życia.
ojca nijak ma się do prawdy ogólnie
przyjętej, jakby nieistotne było to, że
Jakby zupełnie nieistotnym zdawał jej
się fakt, że prawda głoszona przez jej
bohaterki: „Ojciec powiedział (..)
prawdę”, i dalsze – że kocha prawdę.
z tymi, którzy wykreowali ów świat
zła. Znamienne wydają się słowa
decyzją, kiedy – wydaje się – ma
wolny wybór, ponownie wybiera życie
a jednak teraz już nie potrafi się z
tego wyswobodzić. I kiedy staje przed
straszny, brutalny system, ona sama
zaś – stała się ofiarą owego systemu,
gorsza – nowych definicji wymagają
pojęcia wygenerowane przy udziale
stanie odpowiedzieć zaledwie „Aha”.
Po raz kolejny dziewczyna zostaje
kobiet, leży między nogami” – mówi
ojciec, a nasza bohaterka jest w
dzięki któremu można wydobyć
prawdę, zarówno z mężczyzn, jak i z
jaki sposób można zmusić ludzi do
„mówienia”. „Najlepsze miejsce,
zabiera ją do niedostępnej dotąd
krainy śniegu i tam pozwala dotknąć
moment, w którym bohaterka
dorasta, a ma to miejsce, gdy ojciec
samemu. Świat, w którym dochodzi
do przerażających zdarzeń, w którym
ten drugi, niebezpieczny, niepewny,
ten, w którym nigdy nie można być
gosposia, który jest odwiedzany przez
wpływowych znajomych ojca oraz
wszystko wydaje się być takie, jakie
być powinno, gdzie są rodzice, niania,
dwa małe „podświaty” – niemalże
idylliczny dom rodzinny, w którym
Bohaterka jest młodą dziewczyną
tkwiąca w świecie, który dzieli się na
recenzje