Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
14 Z G. DUBY lB. GEREMKIEM ROZMAWIA P. SAINTENY<br />
ku unii politycznych, a nast~pnie gospodarczych, przy czym obie oka7..aly<br />
si~ korzystne, a ich zasi~g z wolna si~ powi~ksza. Gdybysmy jednak chcieli<br />
porownac Wspolnot~ Europejskll w dzisiejszym ksztalcie z wizjll Europy<br />
stworzonll przez Jeana Monneta i Roberta Schumana, r6Znica okaze si~<br />
ogromna. Monnet i Schuman widzieli Europ~ przede wszystkim jako swiat<br />
wspolnych wartosci umozliwiajllcych budow~ wspo1noty gospodarczej<br />
i politycznej, minimalizowanie konfliktow i wewn~trznej rywalizacji, a takze<br />
nierownosci w rozwoju. Brak wlasciwej reakcji Europy na wydarzenia<br />
z kOilca 1989 roku, kiedy duch swiata, heglowski Weltgeist, przemiescil si~<br />
do Europy Srodkowej, dowodzi, jak bardzo jesteSmy od tego dalecy.<br />
Zdaniem Pana najwlaiciwszq reakcjq byloby rozszerzenie kr(!gu, ale wedlug<br />
jakich wartosci dokonac otwarcia drzwi!<br />
BRONISLAW GEREMEK: Trzeba po prostu zadae pytanie z egzaminu<br />
wst~pnego: jak jest u was z wolnoscill, instytucjami demokratycznymi,<br />
z gospodarkll rynkowll? Wolnose jest niepodzielna, obejmuje rowniez<br />
problemy gospodarcze. Ale to sarno pytanie musi bye postawione wszystkim,<br />
nie tylko Turcji, lecz takZe republikom baltyckim, Ukrainie i Rosji,<br />
gdyz choe Europa rna bye kontynentem otwartym, nie moZe przeksztalci6<br />
si~ w oberz~ hiszpanskll. Warunki wejScia muszll bye klarowne.<br />
Dlaczego, gdy wyst(!puje Pan w mediach jako polityk, nigdy nie odwoluje si(!<br />
Pan do tamtej Europy. sredniowiecznej?<br />
BRONISLAW GEREMEK: Poniewaz sredniowieczne doswiadczenia Europy<br />
zawierajll dwuznaczne przeslanie, a dwuznacznosc ta moZe wywolae<br />
niekorzystny oddzwi~k w obecnej budowie zjednoczonej Europy. Europa<br />
sredniowieczna opierala si~ na wartosciach, przenikaly one gl~boko<br />
wszystkie dziedziny Zycia. Kosciol i pans two byly ze sobll scisle zwillzane,<br />
wiara okreSlala horyzont myslowy, a wszystkie zachowania ludzi musialy<br />
bye jej podporzlldkowane. Jednose Europy realizowala si~ zatem poprzez<br />
scalajllCl! sil~ chrzescijarlstwa . Z jednej strony wid~ w wartosciach<br />
chrzeScijanskich istotny fundament duchowy jednosci europejskiej, z drugiej<br />
strony obawiam si~, ze dziedzictwo wiekow srednich nie wniesie tutaj<br />
trdci integrujllcych. Fundamentalizm islamski poczynil juz spustoszenia.<br />
Na drodze Europy moze w pewnej chwili pojawie si~ niebezpieczenstwo<br />
fundamentalizmu katolickiego, a doswiadczenia sredniowiecza moglyby<br />
dostarczye usprawiedliwienia dla niego.<br />
tlum. Mieczyslaw Warias<br />
Powyi:szy lekst slanowi fragment ksi~zki<br />
wydawnictwie Editions du SeuiI.<br />
przygotowywanej do druku w paryskim
Change language