You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
ROK 1492 CZYU PODR6z DO RAJU ZIEMSKIEGO<br />
89<br />
A wi~c przestrzen w wyobrazeniach ludzi sredniowiecza nie byla<br />
jednorodna. Posiadala szczeliny, kanaly komunikacji, przez ktore dochodzilo<br />
do kontaktu pomi¢zy rzeczywi stosci~ swieck~ i sakraln~. Co<br />
wi~cej, byly to obszary zadomowienia si~ sacrum na ziemi, a wi~ zarazem<br />
miejsca zaburzenia ptolemejslUego podzialu na boslUe i ludzlUe. TalUe<br />
eentra swiata i d~Z:nosc do zycia w ich poblizu s~ doswiadczeniem<br />
egzystencjalnym tak silnym, i:e z braku miejsca, ktore mogloby uchodzic za<br />
miejsce boskie, czlowiek sam dokonuje wylomu w niebosklonie i czyni<br />
miejsce swojego zamieszkania miejscem ziemslUego bytowania Boga. T ylko<br />
jeden z nich odpowiadal t~sknocie podstawowej. Zaden nie mogl z nim<br />
konkurowac: byl to Raj ziemski.<br />
Gdy przegl~da si~ sredniowieczne mapy jest rzecz~ uderzaj~q, iz na<br />
wielu z nich .umieszczano Raj ziemski. C.S.Lewis twierdzi wprawdzie, ze<br />
nie zamierzano wedlug nich zeglowac; faktem jednak pozostaje, ze<br />
wrysowywano Raj w kontury swiata. Co wi~cej, czyniono to zgodnie<br />
z topografi~ biblijn~ - umieszczano go zawsze na Wschodzie. Pewnym jest,<br />
ze Kolumb znal talUe mapy. Nie podwaza/ istnienia Raju, ale budzilo<br />
w nim w'ltpliwosci lokowanie go w tym, czy innym, miejscu. W Relacji dla<br />
Krolow (z trzeciej wyprawy), gdzie wyjasnial swoj~ koneepcj~ lokalizacji<br />
Raju, pisal, ze do chwili jego wypraw umieszczano go na mapach tylko na<br />
podstawie przypuszczen ...<br />
Na wyobrazenie Raju ziemskiego w sredniowieczu nalozylo si~ lUlka<br />
tekstow. Najistotniejszy wplyw mial biblijny opis z Ksi ~gi Genesis.<br />
Traktowano go jako opowiesc faktograficzn~, to znaczy relacj~ z wydarzen,<br />
ktorych czas i miejsce s~ scisle okreSlone. W czasach Kolumba wai;n~<br />
rol~ w ksztaltowaniu wyobrazen 0 odleglych krainach odegral takze inny<br />
tekst - Opisanie swiala Marco Polo. Kolumb p ochloni~ty mysl~ 0 probie<br />
dotarcia na Wschod, poslugiwal si~ opisami z tej K~i()gi cudow. Szczegolnie<br />
istotne byly dla niego opisy Chin i Japonii. Wiadomo, ze Marco Polo znal<br />
Chiny dosc dobrze, jednak Japonii nigdy nie widzial. Opis, z ktorym<br />
spotykamy si~ w jego wspomnieniach, powstal na podstawie informacji<br />
zebranych od chinskich kupcow i dyplomatow. Kolumb, probuj~c racjonalnie<br />
podbudowac powody swoich zamorskich planow, przedstawial<br />
Chiny i Japoni~ jako swoj eel. Zgodnie z Opisaniem swiala moina tam<br />
znaleic nieprzebrane iloSci zlota, perel i kamieni szlachetnych. Ich wyst~powanie<br />
w duzej ilosci (jak okaze si~ ponizej) bylo zarezerwowane dla<br />
Raju. Tam, gdzie moma je znaleic, tam jest Raj ziemslU.<br />
Obok Ksi~gi Genesis i Opisania swiala rowniez inne pisma i niespisane<br />
opowieSci zawazyly na ksztaltowaniu si~ obraiu Raju ziemslUego. Sredniowieczna<br />
imaginacja traktowala je wszystkie z r6wn~ powag'l. "Badaj'lc<br />
wytwory kuItury sredniowiecznej nalezy stale pami~tac, ze przez dlugi<br />
okres nie widziano wyraznej granicy mi¢zy fikcj'l i praw d~. To, co glosili<br />
pisarze i poeci sredniowieczni, zarowno oni sami, jak i ich sluchacze<br />
i czytelnicy traktowali najcz~sciej jako rzeczywiste wydarzenia C..) Poezja
Change language