constitution of kenya review commission (ckrc ... - ConstitutionNet

44
Ma-Chiefs: Nafikiri Ma-Chiefs, ninaweza kusema ya kwamba Ma-Chiefs wakae vile walikuwa wakikaa na wawe ni wale
Ma-Chiefs ambao wamechaguliwa katika ile sehemu ambayo wananchi wamezaliwa hapo. Awe ni wa hapo. Sio kwamba
tunaweza kupendekeza iwe eti ni watu wa kwenda transfer. Hiyo hapana na sasa wawe ni wale ambao ni wananchi katika ile
sehemu. Kwa hivyo kwa hiyo ninasema asante sana, sina mengi sana ila tu, niongeze ya kwamba, Serikali ibadilishe hayo
mambo kwa njia ambayo inafaa. Kwa hivyo asante sana, mimi sikuwa na mengi.
Com. Lethome: Asante sana. Jiandikishe. Daniel Molunkei.
Daniel Molunkei: Kwa majina naitwa Daniel Molunkei, mkaaji wa Loitoktok. Kwanza ningependa tu kuzungumzia mambo
ya Administration. Kwamba Administration ibaki vile vile na kuwa na PC, DC, hadi ngazi za chini za Chiefs, na Assistant
Chiefs. Ila tu, ni kwamba iangaliwe Review Act ya uajiri wa Ma-Chiefs kwa kuwa tunaona ya kwamba wakati wakitangaza
kuajiriwa kwa Ma-Chiefs. Unakuta ya kwamba hawafuati ile sheria, wengine wengi hapa katika eneo hili letu ni kwamba
tumechaguliwa Ma-Chiefs ambao hata hawajui kuandikia mkubwa wake Bwana D.O. ripoti, ambao ni aibu kubwa sana. Sijui
hiyo sheria mchunguze muangalie ni wapi kumekosewa. Kwa upande wa Ma-Chiefs pia, tungelipenda sheria ile ya zamani ya
miaka zilizopita ya kwamba Ma-Chiefs wawe wakichaguliwa na raia wao katika eneo lao.
Lingine ni mambo ya masomo, limezungumziwa zaidi lakini kwa upande wangu na maoni yangu, ningeonelea tu kwa mambo ya
marks. Ya kwamba irudishwe ile sheria ya zamani ya kujaribu kuangalia zile remote areas na marks za watoto wa remote areas
an wale amao wanaishi katika rural areas zipandishwe. Isiwe mtoto anafanya K.C.P.E na marks zake zitakuwa ni sawa na yule
ambaye ako Nairobi. Kwa upande pia ya waalimu, itafutwe sheria ambayo ilikuwa hapo awali. Sijui imepotelea wapi, ya public
funds mis-use ambapo Ma-Headmaster wengi wametumia fedha za shule na shule kuadimika. Na nafikiri hiyo ndio imeleta
shida nyingi ya hapa watu wengi wanaanza kusema mashule na vitu kama hizo. Turudishe zile sheria za zamani.
Mambo ya health: Health pia tungeliomba iwe completely free kama zamani ila tu in-patients waweze kulipa yale madai kidogo
tu ya kitanda. Lakini kila kitu mpaka madawa iwe ni huru. Pia sheria iangaliwe ya kuanzisha mambo ya clinics, hizi private
clinics. Imekuwa kwamba watu wegni wameanzisha tu private clinics. Unakuta ya kwamba kuna mtu ambaye yeye ni daktari
mkuu na ameruhusiwa katika ki-profession na sheria lakini anatumia watu wengine ambao sio professionals wa kuweza
kuendeleza ma-private clinics. Kwa hivyo tungeliomba sheria hiyo ya Ministry of Health, iangaliwe kwa maakini kwa sababu
tuna mahospitali ambazo ni duni na kulingana na mambo ya utajiri ama mambo ya kipekee tuna shida hizo.
Ya pili ni mabmbo ya K.W.S., ningeliomba sheria za zamani ziweze kuwa kwa sababu K.W.S. ni parastatal na sheria za
wanyama wa pori ambayo iko katika Ministry of Tourism, iangaliwe irudi hasa kwa upande wa compensation. Compensation
tulikuwa tunalipwa fedha na nafikiri kulikuwa na sheria ambayo ilikuwa imewekwa. Hapa mtu akiuawa na wanyama kama vile
wale wa mbele walisema hakuna fedha ambazo wanalipwa. Mashamba hailipwi.