constitution of kenya review commission (ckrc ... - ConstitutionNet

61
hapa mbele. Hawa ni wanafunzi wa shule na tutawakubali kupeana maoni ili waweze kurudi kwa shule. James Ngugi aje basi.
James Ngugi: Asante sana. My name is James Ngugi, Mwalimu wa shule ya upili ya Ilasit Secondary School na nina maoni
machache kuhusiana na kubadilishwa kwa Katiba ya Kenya. Kwanza nitazungumzia sana hasa kuhusu idara ya elimu kwa
sababu mimi ni Mwalimu. Ningependekeza katika shule za msingi, kuwepo na shule maalum ambazo zitashughulikia wanafunzi
ambao ingawaji sio wazuri sana katika yale masomo ya darasani na ni wazuri katika ile elimu nyingine kama ya ufundi, tailoring
na kadhalika. Kuwe na shule maalum ambayo itaanzia kushughulikia masilahi ya hawa watoto wao kutoka katika shule za
msingi hadi katika vyuo vikuu. Hata kuwe na mitihani ya kitaifa ambayo inahusiana na hiyo.
Hiyo ni ya kwanza. Pili ningezungumzia kuhusu lugha ya Kiswahili na ningependekeza ya kwamba lugha ya Kiswahili iwe
inafundishwa ama iwe ni somo la ufundishwaji kutoka katika shule ya msingi hadi vyuo vikuu. Hata vyuo viweke ile ndio ili
kuleta ushikamano na ili kuleta hali fulani ya umoja katika nchi hii ya Kenya. Kwa hivyo kufungamana na hayo, ningependekeza
ya kwamba kuwe na chama fulani ama kuwe na idara fulani katika wizara ambayo itahusiana na kuleta mbinu fulani ama
mitakati fulani ambayo itachangia katika kuhakikisha ya kwamba Kiswahili kinafahamika na kila Mkenya.
Ya tatu ningependekeza ya kwamba hizi shule za kitaifa, zilikuwa chache sana na hizi shule kwa maoni yangu zilichangia sana
katika kuleta ya ushikamano Kenya nzima na nikechangia ya kwamba hizi shule ziongezwe. Kwa sasa tuna shule kumi na nane
tu za kitaifa hapa Kenya na tukiangalia hata katika wilaya hii, hakuna shule hata moja kama hiyo ya kitaifa. Na ningependekeza
shule hizi ziongezwe kwa kupitia Wizara ya elimu, ihakikishe ya kwamba zitakuwa nyingi zaidi. Angalao kila wilaya kuwe na
shule moja ya kitaifa. Halafu nikizungumzia kidogo kuhusu vyuo vikuu, ningependekeza ya kwamba wale Vice-Chancellors ama
wale wakuu wa vyuo hivyo, ningeomba ya kwamba, isiwe Rais wa nchi ndiye ambaye ndio kiongozi pale. Bali iwe ni kiongozi
msomi wa pale chuo kikuu. Kwa sababu inakuwa ni vigumu sana kuingilia au kuchanganya siasa na uongozi. Kwa hivyo
ningependekeza ya kwamba hawa wawe ni wasomi ambao wanachaguliwa na wale wasomi katika chuo kile.
Halafu pia ningependa pia kuzungumzia kuhusu swala la waalimu na ningependekeza ya kwamba mishahara ya waalimu pamoja
na marupurupu yao na hali zozote zile za kikazi, zishughulikiwe na Katiba ambayo itakuja sasa. Iwe ya kwamba, maongezi ama
mapatano yeyote kati ya Serikali na vile vyama vya waalimu, iwe ni kama sheria na isiwe inaweza kubadilishwa kwa hali yeyote
ile.
Halafu nikimalizia ningependa kuzungumzia pia kuhusu somo la Katiba. Ningependekeza kwamba pawe na somo la Katiba
kutoka katika shule ya msingi. Ndio ili watu waweze kujua nchi yao. Kuna mifano mingi sana ya watu ambao hawajui nchi yao,
hawajui namna nchi inavyoongozwa. Hawajui mambo ya haki yao na ningependekeza ya kwamba kuwe na somo la Katiba ama
somo la Serikali - jina lenyewe, wale ambao wanahusika wanaweza kutoa jina nzuri. Iwe inaanzia katika shule ya msingi hadi
kufikia katika vyuo vikuu. Asante sana.