اقتصاد سیاسی

48 ف.‏ م.‏ جوانشیرتبدیل مستعمرات به تولیدکنندگان ماده خام:‏ سرمایهداریِ‏ متکی به ماشین با ورشکستکردن محصوالت پیشهوری کشورهای مستعمره،‏ آنها را به روستای بزرگ جهان،‏ به میدانتولید مواد خام تبدیل کرد.‏ مارکس نوع جدید تقسیم بینالمللی کار را که در آن تعدادی ازکشورهای پیشرفتهٔ‏ سرمایهداری صنایع پیشرفته را بهخود منحصرکرده و کشورهای استعمارزدهرا به آمادهکنندهٔ‏ مواد خام تبدیل میکنند،‏ اشاره میکند.‏قوانین کارخانهای یا قانون کار:‏ پیامدهای بسیار منفی رشد سرمایهداری و بهویژه کاربردسرمایهداری ماشین،‏ موج عظیمی از مقاومت را برانگیخت و در دو جهت مکمل یکدیگر رشدکرد:‏ یکی مخالفت اصولی با اساس سرمایهداری برای ایجاد جامعهٔ‏ نوین و سوسیالیستی،‏ ودیگری،‏ تا وقتی که هنوز جامعه تحول بنیادی پیدا نکرده،‏ مهارکردن سرمایهداران در اجحافبه کارگران و مقابله با زیادهرویهای آنان.‏پس از دهها سال مبارزهٔ‏ خستگیناپذیر توأم با فداکاری کارگران،‏ سرانجام قوانینکار پدید آمد.‏ خود سرمایهداران دوراندیش هم با این فکر موافقت داشتند و معتقد بودندکه برای حفظ منافع درازمدت سرمایهداری،‏ وجود یک نظم دولتی در مناسبات کارگر وکارفرما مفید است.‏ طبیعی است که نبرد طوالنی طبقهٔ‏ کارگر و همۀ نیروهای مردمی الزمبود تا قوانین کار کاملی پدید آید.‏ نظام سرمایهداری نظامی است که در آن مراعات حقوقزنان و کودکان و حتی نظافت و بهداشت را میباید در قانون بهسرمایهدار تحمیل کرد.‏سرمایهدار تا جایی که بتواند از تصویب قانون کار جلوگیری میکند.‏ اگر قانونی هم تصویبشود،‏ حتیاالمکان جلوی اجرای آن را میگیرد.‏ نخستین قوانین کار که در انگلستانتصویب شد،‏ در کنار مسألهٔ‏ روزانهٔ‏ کار،‏ به مسائل بهداشت ایمنی کار و آموزش کودکانهم توجه داشتند.‏ مدافعان سرمایه در آغاز کار در رابطه با کار کودکان مطرح میکردند کهوالدین تصمیم گیرنده در مورد کودکان خویشاند و سرمایهداران تقصیری ندارند.‏ کشیشانمسیحی هم بهیاری آنها آمدند.‏مارکس در این باره میگوید:‏این سوءاستفاده از اختیارات والیت نیست که بهرهکشی مستقیم یا غیرمستقیمنیروی کارِ‏ نارس را بهوسیله سرمایه بهوجود آورده است،‏ بلکه بهعکس شیوهٔ‏ استثمارسرمایهداری است که با از بین بردن پایهٔ‏ اقتصادی پدرساالری موجب سوء استفاده از ایناختیار گردیده است.‏پس از دهها سال حمایت کودکان،‏ زنان و مادران در قوانین کار جا پیدا کرد و آموزشکودکان مورد توجه قرارگرفت.‏ بعدها اصوالً‏ کار کودکان نابالغ ممنوع شد و قوانین تحصیل