اقتصاد سیاسی

62 ف.‏ م.‏ جوانشیراست،‏ معتقد بود که بیکاری کارگران چیز بدی نیست؛ همواره باید تعدادی کارگر بیکار باشندتا سرمایه راحتتر و آزادتر بچرخد و سودآورتر باشد.‏ کینز نظر مالتوس را بهطور اساسی تغییرنداده بلکه آن را پذیرفته،‏ با این تفاوت که در زمان مالتوس هنوز دهات خالی نشده بود و جایکارگران بیکاری را که میمردند،‏ دهقانان مهاجر پر میکردند.‏ اما در زمان کینز بیکاران بایددر مرز مرگ و زندگی باقی بمانند تا سرمایهدار همواره نیروی کار حاضر و آمادهای در دسترسداشته باشد.‏ اگر جز این باشد،‏ وسایل معیشتی که بیکاران مصرف میکنند،‏ هدر رفته است.‏سرمایهدار آن مقدار از محصول کار کارگر را بهعنوان دستمزد بهخود او بر میگرداند که کارگرالزاماً‏ بهبازار کار برگردد وگرنه گرسنه خواهد ماند.‏ این گرسنگی،‏ این فقر،‏ این عاری بودناز هرنوع مالکیت،‏ زنجیری است که کارگر را به سرمایهدار وابسته است.‏ کارگری که وسایلکارش برای خود او بیگانه است،‏ با زنجیر گرسنگی بههمین وسایل بسته شده است.‏تبدیل اضافهارزش به سرمایه‎1‎ باز تولید گسترده:‏ تحول قوانین مالکیت تولید کاالیی بهقوانین سرمایهداری:‏هرگاه تولید اجتماعی و یا تولید سرمایهدار منفرد،‏ هر بار با مقیاس وسیعتر از بار قبلآغاز شود،‏ آن را بازتولید گسترده مینامیم.‏ برای تولید خردهکاالیی و پیشهوری،‏ بازتولیدساده خصلت عام بود.‏ دهها سال میگذشت و بساط یک پیشهور گسترش نداشت.‏ هماندکان و همان بساط بود که پیشهور استاد کار از جوانی بهراه انداخته بود،‏ و پس از مرگ همپسرش جانشین او میشد.‏ در تولید سرمایهداری،‏ بازتولید ساده خصلت عام نیست؛ ویژگیسرمایهداری در گسترش مداوم دامنهٔ‏ تولید است.‏مثال:‏ سرمایهدار منفردی با سرمایهٔ‏ ده میلیون تومان که چهار پنجم آن سرمایهٔ‏ ثابتو یک پنجم آن سرمایهٔ‏ متغیر است،‏ شروع بهکار میکند.‏ اگر نرخ اضافهارزش 100 درصدباشد،‏ سرمایهدار در سال اول دو میلیون تومان اضافهارزش تصاحب میکند.‏ اگر فرضکنیم یک میلیون تومان آن را صرف هزینهٔ‏ شخصی و یک میلیون تومان را انباشت کند،‏ ودر یک میلیون تومان انباشت شده هم نسبت اولیهٔ‏ سرمایهٔ‏ ثابت و متغیر حفظ شود،‏ یعنیهشتصد هزار تومان برای سرمایهٔ‏ ثابت و دویست هزار تومان برای سرمایهٔ‏ متغیر انباشتشود،‏ سرمایهدار در آخر سال دوم 2/2 میلیون تومان اضافهارزش کسب خواهد کرد،‏ یعنیدویست هزار تومان بیشتر از سال قبل.‏ از نظر شکل ظاهری،‏ این دویست هزار تومان جدیدبا آن دو میلیون تومان قبلی تفاوتی ندارد،‏ اما اگر بهماهیت آن بنگریم،‏ مطلب فرق میکند.‏سرمایهدار آن ده میلیون تومان سرمایهٔ‏ اولیه را از کجا آورده بود؟ همهٔ‏ اقتصاددانان مدافعسرمایه یکجا فریاد میزنند:‏ از کار شخصی و شرافتمندانهٔ‏ خودش،‏ از ارث حالل اجدادش‏)ما منشأ این سرمایه ها را هم جداگانه نشان خواهیم داد(.‏ حال فرض میکنیم فرمایشات