ROSETTA_MAGAZINE_201303

110
In conclusion, the woman in Cemal Süreya’s poetry appears to
be an estranged individual of a geography that excludes her own
location, yet she always remains tied to it. His woman seems to be
the one who steals some traits from other individuals, who would
like to travel in every geography, and who can speak the language
of every community. So much so that she is portrayed as a person
with a strong character and personality able to adapt to every
location without being stuck in a particular place. Her courage
comes from outside the community rules. She is alone, yet she
is feminine and sociable enough to attract everybody’s attention.
Seen this way the woman he portrays in his poems is not an
idealized one; she is a shadow wandering in the unseen aura of the
desired woman.
Cemal Süreya - Photo by Ara Güler
CEMAL SÜREYA ŞİİRİNDE KADIN-MEKÂN
VE COğRAFYA İLİŞKİSİ
Özgür Özmeral Turkey
Cemal Süreya, aşkı konu edindiği şiirlerinde düşünsel ve
duygusal kaynaklarını kendi gerçeklerinden hareketle dizelere
aktarır. Yaşadığı “sürgün”ü her fırsatta dile getiren ve bu olguyu
şiirine aktaran şair, coğrafya ve tarih boyutunu yaşadığı “aşk”
temasıyla birleştirir. Kadın, onun gezginci ve göçebe kimliğinde
yol arkadaşıdır. Belli kesitler yakalar ve bu kesitleri imgeleştirir.
“Coğrafya ile tarih, doğu ile batı, gerçekle düş, efsane ile gelecek
kesişir onun şiirinde. Başka deyişle mekân boyutu, zaman
boyutunun önündedir. Cemal Süreya’nın şiiri coğrafya üzerinde
harekettir. Sürgündür, göçebedir, gezgindir. O kadar ki öldükten
sonra bile gezmek ister:
‘Ölmeden önce biraz gezdirin beni’ 6
Aşkın hareketi, zaman kaybetmeye tahammül edemeyen bir
gezgincinin hareketini andırır. Acelecidir ve hızını sürekli artırmaya
çalışır. “San” şiirinde aşkı ve sevişmeyi “atın en hızlı koşma biçimi”
olan dörtnala sözcüğüyle ifade eder:
“Kırmızı bir at oluyor soluğum
Yüzümün yanmasından anlıyorum
Yoksuluz gecelerimiz çok kısa
Dörtnala sevişmek lazım” 7
Yaşamın içinden gelen maddi ve manevi yoksulluk, anlatıcı
üzerinde bir geç kalmışlık hissi uyandırdığından bir an önce açık
kapatılmalı ve daha hızlı hareket edilmelidir. Bu yönüyle aşkın
ve cinselliğin harekete dönüştüğü yerlerde bir hız vardır ki bu
hız, keşfedilmesi gereken bir coğrafya olan kadın bedeninde
kendini gösterir. Kadın bedeni bir coğrafyadır Cemal Süreya’nın
şiirinde. Kimi zaman bir kıta kimi zaman yarım ada olan beden,
karayla denizi kucaklayan bir ayırıcı noktadır. Bölgelerin iklimlerin
özelliklerini barındırır içinde. Bazen “Afrika”dır bazen de “Akdeniz”
.
“Cıgarayı Attım Denize” şiirinde, birçok şiirinde yer alan
“güvercin” burada uçuşuyla gösterir kendini. Aynı hareket bu
şiirde de vardır. Güvercinin uçma ve gezinme eylemini, sevgilisiyle
6 Doğu Perinçek, Exile-Legend-Fantasy- Materyalizm, Hürriyet Gösteri 111, “Cemal Süreya Supplement” (February 1990): 36.
7 Süreya, Love Words, San (Repute) 24.
111